مقايسه رويكردهاي ابن مقفع و جاحظ بصري در معرفي فرهنگ و تمدن ساساني به خلافت عباسي*

از جمله مترجمان و دانشمندان معروف عصر نخست خلافت عباسي(232132ق) ابن مقفع است. وي از آن دسته مترجماني است كه توانست در سيرت خلفا تأثير بگذارد و نيز حركت او سرآغازي بود براي شكل گيري نهضت شعوبيه و نهضت ترجمه كه پاسداري از تمدن ايران و انتقال دستاوردهاي مهم آن به دوران اسلامي از نتايج مهم آن است. جاحظ بصري نيز با آنكه معتزلي بود و نگرشي مذهبي داشت اما با ترجمه كتاب پهلوي تاج تلاش كرد تا نكات برجسته اخلاقي و اجتماعي ساسانيان را به عباسيان در جهت احياي ساختار حكومتي آنان تذكر دهد. اين مقاله با استفاده از روش پژوهش تاريخي مبتني بر توصيف و تحليل و نيز با استناد به منابع معتبر تاريخي و ادبي، ابعاد و زواياي اين موضوع را بررسي مي نمايد. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد كه ترجمه متون پهلوي توسط ابن مقفع و جاحظ در معرفي آداب و رسوم و سنن ايرانيان همچون عيد نوروز، ورزش چوگان و نيز مسائل حكومتي مانند شيوه اخذ ماليات از مردم، نحوه برخورد با شورشيان و مخالفان حكومت و در نهايت تشكيلات سپاه به عباسيان نقش مهمي داشته است.