تحليل سفر عرفاني شهريار بر اساس نظريّۀ جوزف كمبل

جوزف كمبل، فيلسوف مشهور آمريكايي، مُتأثّر از يونگ، در زمينۀ ضمير ناخودآگاه جمعي و كهن الگوها مطالعه كرده كه مهم ترين نظريه اش، نظريۀ «تك اسطوره»، است. او در اين نظريّه به واكاوي كهن الگوي «سفرِ قهرمان»، پرداخته و نشان داده است كه چگونه اين كهن الگو در هر زمان و هر مكان در قالب جديدي تكرار مي شود، تا انسان را به سير و سفر دروني و شناخت نفس خود راهنمايي كند. كمبل، براي تحقّق اين امر، پيمودن سه مرحلۀ «عزيمت»، «تشرّف» و «بازگشت» را لازم و ضروري مي داند. سوال اساسي اين نوشته آن است كه آيا نظريّۀ كمبل را مي توان بر روي زندگي «محمّدحسين شهريار»، هم پياده كرد؟ در اين مقاله، با تأكيد بر اشعار عرفاني شهريار، سعي كرده ايم سير و سفر وي را در بستري عرفاني، براساس نظريّۀ كمبل، تقسيم بندي و تحليل كنيم. يافته هاي اين تحقيق نشان مي دهد در زندگي طوفاني شهريار، كم و بيش، با اين سه مرحله، مواجه مي شويم. وي پس از شكست عشقي، براي تغيير، قصد (عزيمت) مي كند؛ در مرحله اي از اين تغيير، با مشكلات روحي و رواني بسياري برخورد مي كند (تشرّف)و در نهايت، با از سر گذراندن مشكلات در اين سفر معنوي، با كوله باري از تجربه و معرفت، در قالب انساني پُخته و كمال يافته، باز مي گردد (بازگشت) و به جايگاهي مي رسد كه بسياري، وي را چه در هُنر و چه در اخلاق، الگوي تامّ و تمام خويش قرار مي دهند.