تحليل مسأله عينيت و غيريت خدا با خلق در عرفان اسلامي با رويكرد ارزيابي اشكالات منتقدان

مسأله عينيت و غيريت حق با خلق از مهم‌ترين مسائل علم عرفان اسلامي است. عباراتي در آثار عرفا وجود دارد كه ظاهرش اين است كه خداوند عين اشياء است. اين مسأله از سوي منتقدان مورد اشكال جدي قرار گرفته است. اين پژوهش، كوشش كرده مسأله عينيت و غيريت حق با خلق از منظر عرفان اسلامي را در چهار تحليل تبيين كند. مقاله حاضر بيان مي‌كند كه مقصود عرفا از عينيت حق با خلق، عينيت مطلق و اتحاد ذات اقدس خداوند با خلق و مخلوقات نيست و مراد عرفا از عينيت اين نيست كه هويت حق، تنها همين ممكنات است و چيزي در وراي آنها نيست. همچنين اين مقاله، روشن كرده كه عرفا نمي‌خواهند ممكنات را به مقام ذات واجب الوجود ارتقا دهند بلكه مراد عرفا از عينيت، عينيت اصطلاحي عرفاني است نه عينيت عرفي و عينيت فلسفي. پژوهش حاضر، معناي عينيت حق و خلق را در مرتبه ظهور و نه در ذات دانسته و بر اساس آن، اشكالات منتقدان را تحليل و نقد كرده است.