بررسي تحليلي حديث«إِنَّمَا يَعْرِفُ الْقُرْآنَ مَنْ خُوطِبَ بِه‌»

برخي از اخباريان با استناد به حديث «انما يعرف القرآن من خوطب به» قائل به عدم حجيت ظواهر قرآن و انحصار حق تفسير قرآن براي ائمه عليهم السلام شده‌اند. اين جمله ذيل روايتي وارد شده كه امام باقر(ع) با محدث مشهور اهل سنت قتاده بن دعامه، پيرامون تفسير برخي از آيات قرآني گفتگوي مي‌كنند. بنابراين براي فهم آن جمله، نياز به بررسي آن گفتگوست. اين پژوهش در بررسي تحليلي آن گفتگو، قصد دارد لايه‌هاي فهم قرآن و گونه‌هاي روايات تفسيري را تبيين نموده و آسيب‌هاي اين حديث را بررسي نمايد. در نوشتار حاضر، تلاش شده است بين ترجمه، تفسير و تأويل تفاوت گذاشته شود و بيان امام(ع) مبني بر حق انحصاري فهم قرآن براي اهل خطاب را به بيان تأويلي توجيه نمايد. آسيب سقط در مورد حديث هم مردود شمرده شده است.