تحليل انتقادي شبهات تبار ابراهيم (ع)

نتايج تبارشناسي پيامبران در نفي شبهات كلامي بر ضد شخصيت و تبار آنان اثرگذار است و به تصحيح نگره ها در رسالت شناسي آنان مي انجامد. ابراهيم  در اديان توحيدي، جايگاه برجسته اي دارد، هرگونه ايراد و ترديد درباره تبار و شخصيت ايشان موجب شبهه افكني دربارۀ نبوت يا هويت تاريخي ابراهيم  خواهد بود. در ميراث اسلامي سه شبهه « شخصيتي ايراني در تبار ابراهيم، خطاب پدر به آزر بت پرست به وسيلۀ ابراهيم و «رابطۀ زناشويي مادر ابراهيم با آزر» بازتابيده است كه دو شبهه اخير با برخي از مباني كلامي اماميه، چون طهارت نَسبي و معنوي آباي پيامبران در تعارض آشكار است؛ شبهه نخست، هويت تاريخي ابراهيم با زرتشت و تبار ايراني پيونده زده و اين، در تعارض آشكار با رهيافت آيات و روايات به تبار ابراهيم است. در اين پژوهه، شبهه‌هاي يادشده با روش تحليلي انتقادي ارزيابي شده است. نتايج پژوهش نشان داد كه اينها از اساس، سست و باطل است. ادعاي ايراني بودن شخصيت اَرفكشاد در نَسب ابراهيم  و تشابه يا وحدت آن با زرتشت با چالشهاي جدّي و مهم تاريخي، زبانشناسي روبهرو است و ادعاي درستي نيست. آيات خطاب آزر به عنوان پدر به وسيله ابراهيم  الزاماً به معناي پدر نَسبي نيست و اين آيات با حديث نبوي در طهارت آباي پيامبران نيز قابل جمع است، زيرا ايشان فقط بر طهارت پدران خويش، از شرك و بت پرستي اشاره دارند و آزر از شمار آباي نسبي وي خارج است. روايتهاي تولد ابراهيم از آزر به دليل آسيب اضطراب متني و تعارض با ساير روايتها و مبناي كلامي طهارت آباي انبيا از شرك و بت پرستي، فاقد اعتبار لازماند و رگه هايي از جعل يا دستكم تحريف در آنها قابل اثبات است.