نقش شيوخ قبايل در تحولات سياسي، اقتصادي و اجتماعي عصر جاهلي

مهم‌ترين مؤلفه و ركن سياسي و اجتماعي جامعه عصر جاهلي، نظام قبيله و عصبيت مبتني بر آن است، قبيله كه در جايگاه دولت يا قدرت سياسي قرار مي‌گيرد، به وسيله شيوخ مديريت شده، افراد قبيله نيز تحت اطاعت محض شيوخ قرار داشتند. رؤساي قبايل مسئوليت تمامي شئون زندگي افراد قبيله را در زمينه‌هاي مختلف سياسي، اقتصادي، اجتماعي و ديني بر عهده داشتند. به سبب همين نظام قبيله‌اي، شيخ يا رئيس قبيله بايد از برخي ويژگيها و صفات اخلاقي مانند بخشندگي و سخاوت، تواضع و بردباري، فصاحت بيان، و خلق نيكو، و صفات نسبي مانند اصالت در نسب، و همچنين ويژگيهاي مديريتي مانند شجاعت و دلاوري، سن بيشتر، درايت رأي و عقلانيت سياسي براي احراز اين مقام برخوردار باشد. اين مقاله با بهره‌گيري از منابع اصلي، در پي واكاوي حدود و محدوده اختيارات اجرايي، ويژگيها و نحوه اعمال مديريت او است، تا بدين نكته پاسخ دهد كه تا چه ميزان شيوخ و رؤساي قبايل در تحولات سياسي، اجتماعي و اقتصادي عصر جاهلي نقش دارند.