سرمايۀ فرهنگي و رفتارهاي زيست‌محيطي خانواده هاي تهراني

Cultural Capital and Environmental Behaviors of Familiesin Tehran

بحران ­هاي زيست‌محيطي از جمله توليد حجم عظيمي از پسماندها در كلان‌شهرها، امروزه به يك مسئله جدي تبدل شده­ اند. پژوهش حاضر نيز در همين زمينه و با به‌كارگيري نظريه سرمايه فرهنگي بورديو، به بررسي نقش سرمايه فرهنگي خانواده­ هاي تهراني در رفتار زيست‌محيطي آنها پرداخته است. روش تحقيق، پيمايش و حجم نمونه شامل 384 خانواده ساكن در مناطق 11 و 20 شهر تهران بود كه با روش نمونه­ گيري خوشه­ اي چندمرحله اي، انتخاب شده ­اند. يافته‌ها نشان داد كه بين سرمايه فرهنگي خانواده ­ها و رفتار زيست‌محيطي آنان رابطه مستقيمي وجود دارد، اما در رابطه با خُرده‌ مقياس‌هاي سرمايه فرهنگي، سرمايه فرهنگي عينيت‌ يافته و تجسد يافته اثر مستقيمي روي رفتارهاي زيست‌محيطي خانواده‌ها دارند و سرمايه فرهنگي نهادينه‌ شده فاقد اثر مستقيم است. در مجموع، سرمايه فرهنگي عينيت­ يافته، سرمايه فرهنگي تجسم­ يافته، سرمايه فرهنگي نهادينه‌ شده، سن و مدت اقامت در محله به‌ترتيب بيشترين تأثير را روي رفتارهاي زيست‌محيطي خانواده‌ها داشتند. براساس يافته‌ها، به‌ويژه عدم تأثير مستقيم تحصيلات بر بهبود رفتار زيست‌محيطي، مي‌توان استدلال نمود كه به امر آموزش محيط­ زيست به‌ صورت رسمي در ايران توجهي نشده و نظام آموزشي در امر آموزش محيط­ زيست و نهادينه‌ كردن آن در افراد و خانواده­ ها موفق نبوده است.

Environmental crises-including production of huge amounts of waste in metropolises-have become a serious problem today. The present study applied the Bourdieu Cultural Capital Theory to study the role of the cultural capital of families in Tehran in their environmental behavior. The research method was, survey and sample size consisted of 384 families in regions no. 11 and 20 of Tehran Municipality, selected by multistage cluster sampling method. The findings showed that there is a direct correlation between the cultural capital of families and their environmental behaviors, whereas in relation to the sub-scales of cultural capital, the relationship between the objectified and the embodied cultural capital has a direct effect on the environmental behaviors, and institutionalized cultural capital lacks direct effect. In sum, the objectified cultural capital embodied cultural capital, institutionalized cultural capital, age and residence time in the neighborhood had been most effective on the environmental behaviors of families. Findings, especially lack of direct effect of education on the improvement of environmental behavior, indicate that environment training has not been effective in Iran and the education system has failed to institutionalize such training in individuals and families.