بررسي مقابله‌اي فرآيند حذف يا آنتروپي در ترجمه‌هاي فارسي هزار و يك شب

از سده‌هاي نخست هجري كه داستان‌هاي هزار و يك شب به عربي برگردانده شد تا دوران معاصر كه با خيل عظيمي از مترجمان به زبان‌هاي مختلف جهان روبه‌رو گرديده، شاهد ورود سلايق گوناگون در ترجمۀ اين كتاب بوده‌ايم كه نتيجۀ آن از ميان رفتن اصل، تعدد نسخه‌ها و اختلافات عمده ميان ترجمه‌ها است. يكسان‌بودن نسخۀ اساس ترجمۀ طسوجي و اقليدي و مرعشي‌پور (چاپ بولاق مصر) زمينۀ مناسبي را براي بررسي نحوۀ تعامل اين سه مترجم با متن اصلي فراهم مي‌كند. حذف يكي از مؤلفه‌هاي مهم نقد ترجمه بر اساس نطريۀ ژان رنه لادميرال نظريه‌پرداز مقصدگراي فرانسوي به‌شمار مي‌رود. او معتقد است كه مترجم گاه مي‌تواند به حذف گزاره‌اي متني روي آورد. اين فرآيند در عمليات ترجمه بنابر الزامات فراواني نظير الزامات فرهنگي، زباني، سبكي و غيره رخ مي‌دهد. مبحث پيش‌رو مي‌كوشد مؤلفه حذف را در سه مقولۀ بيان حالات عشقي، برگردان اشعار و نشانه‌هاي عربياسلامي در ترجمه‌هاي فارسي ألف ليله و ليله همورد ارزيابي و سنجش قرار دهد.