تأثير نوع قلمه و نوع تنظيم‌كننده‌هاي رشد گياهي (IBA، NAA و 2,4-D) در ريشه‌زايي قلمه‌هاي سرخدار Taxus baccata L

Effect of cutting type and plant growth regulators (IBA, NAA, 2, 4-D) on rooting of Taxus baccata L. cuttings

به ­منظور كمك به زادآوري و حفاظت از رويشگاه ­هاي موجود سرخدار، تأثير نوع قلمه (ساده و پاشنه­دار) و اكسين­هاي ايندول بوتريك اسيد (IBA)، نفالين استيك اسيد (NAA) و 2 و 4 دي­كلروفنوكسي استيك اسيد (2, 4-D) در ريشه­زايي قلمه­ هاي آن بررسي شد. قلمه ­ها بعد از سترون­سازي، به مدت 30 دقيقه در اكسين­هاي IBA، NAA و 2, 4-D در غلظت­هاي 0، 02/0، 1/0، 2/0، 1 و 2 ميلي­گرم در ليتر نگهداري و در گلدان­هاي پلاستيكي با استفاده از آزمون فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در شرايط گلخانه كاشته شدند. براي تجزيه­ و­تحليل داده ­ها از آزمون تجزيه واريانس دوطرفه و براي مقايسه ميانگين‌ها از آزمون دانكن استفاده شد. نتايج نشان داد بيشترين درصد زنده ­ماني قلمه­ هاي ساده، طول ساقه و ريشه در غلظت 2 ميلي­گرم در ليتر IBA مشاهده شد. IBA، NAA و 2, 4-D در غلظت­هاي مختلف در قلمه­هاي پاشنه­ دار تنها توليد كالوس كردند. در قلمه­هاي ساده، IBA در غلظت­هاي 1 و 2 ميلي­گرم در ليتر تنها توليد ريشه كرده ولي NAA در غلظت­هاي مشابه توليد كالوس كردند. بهترين قلمه­ ها براي تكثير سرخدار، قلمه ­هاي ساده تهيه‌شده از سرشاخه ­هاي 2 تا 3 ساله كه سبزرنگ بوده و كاملاً چوبي نشدند، هستند. مناسب­ترين تنظيم‌كننده رشد، IBA با غلظت دو ميلي­گرم در ليتر است. تنظيم­ كننده هاي رشد NAA و 2,4- D به­دليل روند كند در توليد ريشه، براي ريشه­زايي قلمه­ هاي سرخدار توصيه نمي­شوند.

For helping to regeneration and conservation of present sites, effect of cutting type (simple and heeled) and Indole butyric acid (IBA), Naphthalene acetic acid (NAA) and 2, 4- Dichlorophenoxy acetic acid (2, 4- D) were studied on rooting of Taxus baccata cuttings. After sterilization, cuttings were treated in IBA, NAA and 2, 4- D at concentration of 0, 0.02, 0.1, 1 and 2 mg L-1 for 30 minutes. They were cultured in polythene bags and factorial arrangement based on a completely randomized design in greenhouse conditions. Data analysis and comparison of means were carried out by using two ways ANOVA and Duncan test, respectively. The results showed that the maximum percentage of survival, stem and root length of simple cuttings belonged to IBA at concentration of 2 mg L-1. IBA, NAA and 2, 4- D produced only callus in heeled cuttings at different concentration. In the simple cuttings, IBA produced only root at concentration of 1 and 2 mg L-1 but NAA produced only callus in the same concentrations. Therefore the best cuttings for T. baccata propagation are simple cuttings that they are taken from green two or three years old branches and are not yet firm. IBA at concentration of 2 mg L-1 is the best hormone for rooting of T. baccata cuttings. NAA and 2, 4- D due to having slow process in root production are not recommended for rooting of T. baccata cuttings.