نمود فعل در زبان لري و گونه‌هاي آن

در پژوهش حاضر، به بررسي نظام نمودي در سه گونۀ مختلف زبان لري پرداخته شده است و شباهت ها و تفاوت هاي آنها مورد بررسي قرار گرفته است. در اين مقاله، افزون بر به دست دادن طبقه بندي از نظام نمودي لري و گوناگوني هاي موجود در گونه هاي مختلف اين زبان، تفاوت هاي آن با زبان فارسي نيز نشان داده شده است. گونه هاي لري با وجود شباهت هاي بسياري كه به زبان فارسي دارند، ويژگي هاي متفاوتي نيز دارند كه آنها را از فارسي متمايز مي كند. در نوشتار حاضر ، با استفاده از نظريۀ هيوسن و بوبنيك (1997)، نظام نمودي سه گانۀ نمود، شامل متكامل، نامتكامل و كامل در زبان لري نشان داده شده است. تفاوت اصلي صورت هاي نمودي لري و فارسي، در ساخت كامل لري است كه در آن، ضمير شخصي بي‌درنگ پس از ستاك و پيش از صورت دستوري شدۀ فعل معيّن «بودن»، مي آيد. اين ويژگي، به نظر مي رسد بازمانده اي از نظام كنايي در زبان هاي ايراني غربي باشد. از همين روست كه مي توان لري را در ميانه طيف زباني فارسي و كردي در زبان هاي ايراني غربي دانست؛ افزون بر اين، در صورت نمود استمراري لهجه هاي مختلف اين زبان، تفاوت هايي به چشم مي خورد. با اينكه اين تفاوت ها را مي توان در مواردي ناشي از ويژگي هاي خاصّ هر گونه دانست، ولي در مواردي نيز اين تفاوت ها در نتيجۀ برخورد زبان ها و تأثير زبان فارسي بر آنها پيش آمده است. در گويش خرم آبادي، نمود استمراري مانند فارسي با صورت فعل معيّن «داشتن» به كار مي رود، در حالي كه در گويش بختياري و بالاگريوه اي، اين صورت متداول نيست. اين تنوّع، ناشي از انتقال يك نشانۀ دستوري، از زباني به زبان ديگر است كه تأثير زبان فارسي را بر روي گويش هاي مختلف زبان لري نشان مي دهد.