ارزيابي خشكسالي هواشناسي و هيدرولوژيك و تأثير آن بر كيفيت آب (مطالعه موردي: رودخانه گدارخوش)

خشكسالي يك پديده طبيعي است كه باعث كمبود منابع آب در بخش­هاي مختلف شرب، صنعت و كشاورزي مي­شود. اين پديده در مقايسه با ساير بلاياي طبيعي از نظر شدت وقوع و هم از نظر ميزان خساراتي كه به بار مي­آورد، از اهميت بيشتري برخوردار است. تحقيق حاضر به‌منظور بررسي خشكسالي هواشناسي و هيدرولوژيكي و تأثير آن بر كيفيت آب رودخانه گدارخوش واقع در استان ايلام در طول بازه­ي زماني 1365 تا1391، صورت پذيرفته است. بدين منظور از آمار 26 ساله دما و بارش دو ايستگاه هواشناسي، داده دبي و كيفيت آب يك ايستگاه آب­سنجي در خروجي حوضه گدارخوش استفاده شد. هم­چنين شاخص جريان كمQ90  و شاخص هواشناسي SPI، شاخص خشكسالي هيدرولوژيك SDI در 5 بازه زماني (3، 6، 12، 24، 48 ماهه) محاسبه گرديد. نتايج بررسي خشكسالي هواشناسي و هيدرولوژيك حاكي از افزايش شدت و تداوم خشكسالي‌ها به ويژه خشكسالي هيدرولوژيك در سال­هاي اخير و وجود تأخير زماني 12 ماهه بين وقوع خشكسالي هواشناسي و هيدرولوژيك بوده است. مقايسه دوره­هاي خشكسالي هواشناسي و هيدرولوژيك بر اساس شاخص­هاي SPI و SDI نشان مي­دهد كه حدود 55 درصد خشكسالي­هاي هيدرولوژيك در زمان خشكسالي­هاي هواشناسي كه بارندگي­ها شرايط نرمالي را نداشته­اند، اتفاق افتاده است. هم­چنين بر اساس شاخص­هاي SPI و Q90 دوره­هاي مشترك خشكسالي هواشناسي و هيدرولوژيك 11 ماه مي­باشد. در بررسي تغييرات فوق بر كيفيت آب رودخانه نتايج نشان داد كه كاهش دبي رودخانه در اثر خشكسالي و افزايش دما باعث افزايش مقدار آنيون‌ها شامل سولفات، كلر و بيكربنات در سال­هاي خشك نسبت به ميانگين دوره آماري، به ميزان 09/4 درصد و ميزان كاتيون‌ها شامل سديم، كلسيم و منيزيم به ميزان 04/8 درصد شده است. در ساير پارامترهاي كيفي ازجمله هدايت الكتريكي، املاح محلول و نسبت جذب سديم به ترتيب 24/0، 17/0 و 88/5 درصد افزايش مشاهده گرديد ولي براساس نمودار شولر كيفيت آب تقريباً در محدوده قابل قبول مي­باشد.