عنوان مقاله :
گونة كلام و حركت در چكيده‌ها: بررسي مقابله‌اي پايان‌نامه‌هاي دو رشتة آموزش زبان فارسي به غيرفارسي‌زبانان و آموزش زبان انگليسي
عنوان به زبان ديگر :
A Contrastive Generic Analysis of Thesis Abstracts of TEFL and TPSOL
پديد آورندگان :
زندمقدم، امير دانشگاه علامه طباطبائي، تهران , جنتي، سيران دانشگاه علامه طباطبائي، تهران
كليدواژه :
سبك , حركت , آموزش زبان فارسي به غيرفارسي‌زبانان , آموزش زبان انگليسي
چكيده فارسي :
پژوهش‌هاي متعددي اثبات كرده‌اند كه هر متن مي‌تواند بيانگر طرز تفكر نويسنده، الگوهاي غالب سازماندهي و نيز گونة كلام (Genre) باشد. مفهوم گونة كلام و كاربرد آن در آموزش و يادگيري زبان در دهه‌هاي اخير مورد توجه قرار گرفته‌است و بسياري از متون علمي و قسمت‌هاي مختلف آن‌ها از ديدگاه گونة كلام، حركت‌ها (Moves) و الگوهاي سازماندهي (Organizational patterns) بررسي شده‌اند. با توجه به اينكه چكيده در مقالات علمي و پايان‌نامه‌هاي دانشگاهي يكي از قسمت‌هاي مهم و تأثيرگذار به شمار مي‌رود، بررسي چكيده از ديدگاه گونة كلام و الگوهاي حركت همواره مورد توجه زبان‌شناسان بوده است. بنابراين، شناسايي و تسلط بر ساختار متني و بلاغي چكيده‌ها مي‌تواند مفيد و راهگشا باشد. بنابراين، پژوهش حاضر به بررسي و مقايسة گونة كلام، حركت‌ها و ساختار بلاغي چكيدة پايان‌نامه‌هاي كارشناسي ارشد در دو رشتة آموزش زبان انگليسي و آموزش زبان فارسي به غيرفارسي‌زبانان پرداخته است. بدين منظور، تعداد 80 چكيده (40 چكيده از هر رشته) از دو رشتة يادشده از بين پايان‌نامه‌هاي ارائه‌شده بين سال‌هاي 2008 تا 2013 ميلادي در دانشگاه علامه طباطبائي انتخاب شدند. سپس، حركت‌ها، سازماندهي متني و ساختار بلاغي هر چكيده بر اساس مدل پنج حركتي هايلند (2000م.) (Hyland"s five-move model, 2000) بررسي شد. نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه بين چكيده‌هاي پايان‌نامه‌هاي اين دو رشته از لحاظ حركت و الگوهاي سازماندهي تفاوت چشمگيري وجود دارد. همچنين، مشخص شد كه در اكثر موارد، حركت نتيجه‌گيري (Conclusion move) (حركت 5 هايلند) در چكيده‌هاي آموزش زبان فارسي به غيرفارسي‌زبانان وجود ندارد. يكي ديگر از تفاوت‌هاي برجسته دربارة الگوي مرتب‌سازي مجدد و تكرار چند حركت بود كه در ميان چكيده‌هاي آموزش زبان فارسي به غيرفارسي‌زبانان بسيار به چشم مي‌خورد، در حالي كه اين نكته در چكيده‌هاي آموزش زبان انگليسي وجود نداشت. با استناد به اين يافته‌ها، مي‌توان نتيجه گرفت كه چكيده‌هاي پايان‌نامه‌هاي آموزش زبان فارسي به غيرفارسي‌زبانان در مقايسه با چكيده‌هاي آموزش زبان انگليسي از مدل خاصي تبعيت نمي‌كنند و از نظر گونه‌اي ـ حركتي با چكيده‌هاي آموزش زبان انگليسي متفاوت هستند. يافته‌هاي اين پژوهش در بر دارندة ايده‌ها و پيشنهادهايي براي دانشجويان و مدرسان هر دو رشته، مدرسان انگليسي/ فارسي با اهداف ويژه، نويسندگان و طراحان كتب درسي و نيز پژوهشگران است.
چكيده لاتين :
The notion of genre and its application in language teaching and learning has been given increasing attention in the past decades. Abstracts are an important area of inquiry in genre analysis. Therefore, identification and mastery of textual and rhetorical structures of abstracts can be beneficial. The present study sought to analyze the rhetorical structure of thesis abstracts in TEFL (Teaching English as a Foreign Language) and TPSOL (Teaching Persian to Speakers of Other Languages). To this end, 80 abstracts from the two disciplines (40 abstracts from each discipline) were chosen from among the theses submitted between the years 2008 to 2013 at Allameh Tabataba"i University. Following Hyland"s (2000) five-move model, the textual organization and rhetorical structure of each abstract were analyzed. The findings revealed generic variations across the two disciplines, indicating the obligatory and common moves in the structure of abstracts. TPSOL abstracts displayed a stronger tendency to omit the conclusion move (M5) in contrast to TEFL abstracts in which M5 was considered a fundamental and significant move. Another striking difference emerged in terms of patterns of reordering and repetition of some moves which appeared among some TPSOL abstracts only. It can be concluded that TEFL abstracts are more consistent with the international norms and genre of academic writing. The findings have pedagogical implications for students, ESP instructors, materials developers, and syllabus designers, and provide suggestions for further research.
