بررسي فقهي ـ حقوقي شرط ضمان مرتهن

با توجه به شهرت عدم ضمان امين، آيا شرط ضمان مرتهن كه امين است، نافذ است؟ در اين مورد سه ديدگاه حائز اهميت هستند. برخي چنين شرطي را بر خلاف مقتضاي عقد رهن دانسته و از اين رو علاوه بر بطلان شرط، عقد رهن را نيز باطل دانسته‌اند. برخي ديگر با وجود فاسد دانستن شرط مزبور، به صحت عقد رهن باور دارند. برخي نيز چنين شرطي را صحيح دانسته‌اند. در رهن، حق مالكي مرتهن در وضع يد او بر مال مرهون، شرعي است. اطلاق برخي از روايات نشانگر آن است كه مرتهن ضامن نيست؛ خواه ضمان وي شرط شود يا شرط نشود. همچنين اصل برائت نيز بر عدم ضمان مرتهن دلالت دارد؛ لذا شرط ضمان مرتهن مخالف شرع بوده، اما مخالف مقتضاي عقد نيست؛ زيرا امانت در رهن مقتضاي اثر ذاتي عقد نيست كه شرط خلاف آن منافي با مقتضاي عقد باشد. روش تحقيق در اين مقاله توصيفي ـ تحليلي است.