حفاظت از محيط زيست توسط شهروندان و سازمانهاي مردم نهاد در چارچوب اصول هشتم (امر به معروف و نهي از منكر) و سي و چهارم قانون اساسي در نظام حقوقي جمهوري اسلامي ايران

با توجه به عمومي تلقي نمودن حفاظت از محيط زيست و همگاني بودن امر به معروف و نهي از منكر در قانون اساسي، اين مقاله نخست در صدد توجيه حفاظت از محيط زيست از طرق گوناگون نظير توصيه و ارشاد، تذكر و اخطار تا دادخواهي در مراجع قضايي بر مبناي اصل هشتم و سي و چهارم است. همچنين ضمن نقد قانون آ.د.ك و با استناد به برخي آراي قضايي و نظرات حقوقي بر اين امر متمركز ميشويم كه با وجودي كه قانون اساسي صراحتاً حق دادخواهي افراد را به رسميت شناخته است، لكن در صورتي كه شهروندان و سمن ها مستقيماً يا به طور غيرمستقيم از وقوع تخلفات زيست محيطي زيان ببينند، مي توانند در محاكم قضايي دادخواهي نمايند. در غير اين صورت سمن هاي زيست محيطي واجد شرايطي كه به تأييد وزارت كشور و قوة قضائيه رسيده اند، صرفاً حق اعلام جرم و شركت در مراحل دادرسي را خواهند داشت كه اين نوعي عقب گرد زيانبار از حق دادخواهي است. لذا با وجود نقص قوانين و مشكلاتي كه در اعمال حق دادخواهي زيست محيطي شهروندان وجود دارد، توسعه ي رويكرد قوه ي قضائيه در برخي پرونده ها از طريق تفسير موسع از قوانين و مقررات پيشنهاد ميگردد.