مباني و مستندات خيار غبن در فقه مذاهب اسلامي

يكي از خياراتي كه در مباحث فقهي مطرح شده، خيار غبن است. بدين معنا كه هرگاه تمليكي به زيادتر يا كمتر از بهاي واقعي آن صورت پذيرد در حالي كه طرف قرارداد از حقيقت امر آگاه نيست، غبن تحقق يافته و اگر فاحش باشد، به مغبون حق فسخ معامله را مي ‌دهد. فقيهان شيعه براي اثبات وجود خيار غبن سه مبناي متفاوت و چند مستند ارائه نموده ‌اند. اين مباني عبارت است از: عيب رضا، تخلف از شرط ضمني و نفي ضرر (نفي التزام به ضرر ناخواسته). از ميان مذاهب اربعه اهل ‌سنت صرفاً حنبلي ها و مالكي ها قائل به خيار غبن هستند و كمتر نيز به مباني و تحليل آن پرداخته ‌اند. شافعي ها و حنفي ها بر مبناي فريب و خدعه قائل به حق خيار هستند. اين مباني در اين مقاله مورد نقد و بررسي قرار گرفته و نتيجه نيز آن شده است كه نظريه نفي ضرر كه با موازين فقهي تناسب بيشتري دارد، منطقي ‌تر به ‌نظر مي ‌رسد.