مدل¬يابي پيشرفت تحصيلي براساس ترتيب تولد با ميانجيگري هوش معنوي، مهارت‌هاي اجتماعي و خلاقيت در دانش¬آموزان

مقدمه: ﺍﻣﺘﻴﺎﺯﺍﺕ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺷﺪۀ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺍﻭﻝ ﺑﺮ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﻌﺪﻱ ﺩﺭ ﺻﻔﺎﺕ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ، ﻫﻮﺵ ﻭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ، ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﭘﺪﻳﺪﻩاي است ﻛﻪ ﺑﻪ اثر ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻮﻟﺪ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺍﺳﺖ. ﻧﻈﺮﻳﻪ‌ﻫﺎﻱ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻮﻟﺪ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺍﺛﺮ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻮﻟﺪ، ﻳﻌﻨﻲ تفاوت¬هاي ﻫﻮﺷﻲ ﻭ عملكردي ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺗﺮﺗﻴﺐ‌ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻓﺮﺿﻴﺔ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ خانواده ﻭ ﺍﻟﮕﻮﻱ ﻫﻢ‌ﺁﻣﻴﺰﻱ ﺩﻭ ﻧﻈﺮﻳﺔ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺮﺗﺮﻱ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺍﻭﻝ ﺑﺮ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﻌﺪﻱ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﻮﺵ ﻭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲ‌ﺩﻫﻨﺪ، بنابر موضوع فوق اين پژوهش با هدف بررسي مدل¬يابي پيشرفت تحصيلي براساس ترتيب تولد با ميانجيگري هوش معنوي، مهارت‌هاي اجتماعي و خلاقيت در دانش¬آموزان انجام شد. روش: روش از نوع پژوهش¬هاي همبستگي مبتني بر روش مدل‌يابي معادلات ساختاري بود. جامعه آماري اين پژوهش را تمامي دانش‌آموزان دختر پايه دهم متوسطه شهر اروميه در سال تحصيلي 97-1396 به تعداد 1472 نفر تشكيل دادند. در اين پژوهش براي تعيين حجم نمونه با توجه به تعداد متغيرهاي مشاهده شده و تخصيص ضريب 15 براي هر متغير و با احتساب احتمال وجود پرسشنامه‌هاي ناقص 250 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد.¬ ابزارهاي گردآوري داده‌ها شامل مقياس هوش معنوي كينگ، مقياس مهارت‌هاي اجتماعي ايندربيتزن، فوستر و مقياس خلاقيت تورنس و پرسش ترتيب تولد اول تا سوم در خانواده مورد استفاده قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه بين ترتيب تولد، هوش معنوي، مهارت‌هاي اجتماعي و خلاقيت با پيشرفت تحصيلي در دانش¬آموزان رابطه مثبتي وجود دارد، همچنين مدل پژوهش تأئيد گرديد و به طور كلي 38 درصد از پيشرفت تحصيلي توسط ترتيب تولد، هوش معنوي، مهارت‌هاي اجتماعي و خلاقيت قابل تبيين مي‌باشد. همچنين ترتيب تولد أثر مستقيم معنادار بر پيشرفت تحصيلي داشت و ترتيب تولد با ميانجيگري هوش معنوي، مهارت‌هاي اجتماعي و خلاقيت أثر غير مستقيمي بر پيشرفت تحصيلي نشان داد. نتيجه گيري: با توجه به تأثير ترتيب تولد بر پيشرفت تحصيلي در محتواي آموزشي به افراد توجه به اين عامل مي‌تواند پيرو متغيرهاي واسط همانند هوش معنوي، مهارت‌هاي اجتماعي و خلاقيت، تأثيرات بسزايي بر پيشرفت تحصيلي ايجاد نمايد.