تحليل مرگ و معاد در اسكندرنامه نظامي

Analysis of Death and the Resurrection in Nezami's Eskandarnameh

اعتقاد به روز رستاخيز ، شالودة فكري نظامي را تشكيل مي‌دهد . نگرش حكيم گنجه دربارة دنيا و آخرت و پيوستگي اين دو با هم ، او را از ديگر شاعران پيش از خود متمايز ساخته است . اين نوشتار مي‌كوشد تا سيماي مرگ را در كتاب «اسكندرنامه»، بر اساس آيات و قرآن و احاديث و ديگر كتب ديني بررسي كند و ارتباط آن را با مقولاتي چون دين ، دنيا و معاد دريابد .نظامـي ضمن اشراف بر فلسفة اسلاف و عقايـد آن‌ها ، سعـي دارد به تبييـن مباحثـي بپردازد كه با انديشه‌هاي اسلامي پيوندي ديرينه دارد. ضرورت وجود عالم ديگر، ميل به بقا و جاودانگي ، ناميرايي روح ، ناپايداري دنيا، بازگشت به اصل ، معاد جسماني و امثال آن، از جمله مسائلي است كه در اين جستار مورد ارزيابي قرار گرفته است . در اين مقاله، ابتدا مباحث ياد شده به شيوه كتابخانه‌اي بررسي شده و سپس به روش تحليلي-توصيفي به نگارش در آمده است.

Nezami’s belief in the Day of Resurrection forms the basis for his thoughts. His attitude towards the existing world and the afterworld as well as the cohesion between the two makes him different from his predecessor poets. With reference to Quranic verses and Islamic traditions and texts the present paper is to study and review the aspects of “death” in Eskandarnameh in order to find the relationship between the “death” and the religion, the present world and the afterworld. Having a taste and discernment of his predecessors’ philosophy and ideas, Nezami has tried on interpretation and explanation of those very ideas that are in deep relation with Islamic thoughts. This research has been mainly concerned with such notions as the being of the afterworld as a sine qua non, tendency to survival and eternity, immortality of spirit , insubstantiality of life, returning to the genesis, bodily Ascension, etc. After embarking on a library-based research, the article seeks, in due course, to study and analyze the subject matter.