وجوه تشابه و تفاوت نوظهورگرايي با علم النفس ملاصدرا

مقاله حاضر به بررسي مقايسه‏اي نظريۀ حكمت متعاليه دربارۀ حدوث و نحوۀ وجود نفس با يكي از نظريات فلسفۀ ذهن معاصر در اين‏باره مي‌پردازد. ابتدا به‌تفصيل نظريۀ مشهور به «نوظهورگرايي» واكاوي مي‌شود و با تفكيك دو نسخۀ قوي و ضعيف اين نظريه، دو چالش مهم تبييني كه فيلسوفان فيزيكاليست عليه اين نظريه اقامه كرده‏اند را توضيح داده‌ايم. در ادامه، ضمن مروري اجمالي بر نظريۀ صدرالمتألهين دربارۀ حدوث و مراتب نفس، شباهت و تفاوت آن با نسخۀ قوي نوظهورگرايي بررسي شده است. سپس، ضمن تأكيد بر جنبه‏هاي اساسي شباهت و برخي تفاوت‏هاي اين دو نظريه، نشان داده ايم كه چالش‏هاي پيش روي نوظهورگرايي كه از سوي فيزيكاليست‏ها مطرح شده نيز قابل بازسازي در برابر نظريۀ ملاصدرا است. نگارنده در انتها با اشاره به برخي توضيحات فيلسوفان صدرايي دربارۀ رابطۀ نفس‌ـ‌‌‌بدن، آن را در مواجهه با اشكالات و ابهامات فيزيكاليست‏هاي معاصر كافي نمي‏بيند و فلسفۀ صدرا را در راستاي چالش تبييني مذكور نيازمند تكميل مي‏داند. بيان نقاط اشتراك و افتراق اين دو ديدگاه و تشريح برخي كاستي‏ها و ابهامات نظريۀ حكمت متعاليه براي مواجهه با اشكالات فيزيكاليستي معاصر، از نوآوري‏هاي اين مقاله است.