نوآوري هاي يغماي جندقي در هجوسرايي

Innovations of Yaghma-ye Jandaqi in Writing Lampoons

علي‌رغم اهميت هجو در مطالعات روان‌شناسي، جامعه‌شناسي و ادبيات، اين نوع ادبي هنوز به گونه ­اي بايسته، مورد توجه واقع نشده است. نگاهي اجمالي به پژوهش­ هاي انجام شده درباره­ ي آن، در مقايسه با ساير گونه­ هاي ادب غنايي، به خوبي مبين اين مسأله است. موضوع پژوهش حاضر، بررسي نوآوري­ هاي يغماي جندقي در هجوسرايي است. معرفي هجو و اهميت آن، شناساندن شگردها و نوآوري­ هاي يغما در هجوسرايي و فراهم آوردن زمينه­ ي آشنايي بيش‌تر با يغما، از اهداف پژوهش حاضر محسوب مي‌شود. روش پژوهش، توصيفي ـ تحليلي است؛ داده ­ها با روش كتابخانه ­اي و سندكاوي، گردآوري شده و با استفاده از تكنيك تحليل محتوا، تجزيه و تحليل شده ­اند. نتيجه نشان مي­دهد كه يغما با به كارگيري ساختار و قالب تعزيه در هجو، استفاده از واژه ­هاي عاميانه و به كار بردن افتنان، به نوآوري پرداخته است. يكي ديگر از شگردهاي نوآوري او، استفاده از وزن و بحر و لحن روايي شاهنامه در هجو است؛ به گونه ­اي كه مي­توان آن را نوعي حماسه­ ي مسخره (بورلسك) ناميد كه در ادب فارسي مسبوق به سابقه نيست.

Yaghma-ye Jandaqi (1196-1276) is one of the famous poets and famous writers of Qajar era. The collection of his works include letters, prose writings and poems. Most of his reputation, in addition to his ghazals and masnavi, is due to his lampoons. Yaghma has paid special attention to new styles in his lampoons. In this paper, two of Yagma's innovations in lampoon are studied. One of these innovations is his use of the form of Ta'azia (Passion play) for lampoon. Another innovation is his use of mock epic not common in Persian literature.