واكاوي تأثير موقعيت و مكان بر تغيير مرز فضاي شخصي (با نگاهي بر بازار سنتي دزفول)

Exploring the Effect of Situation and Place on Change in Personal Space Border (Case Study: Dezful Traditional Bazaar)

نظارت بر فضاي شخصي امري پوياست. با تغيير موقعيت ميزان انعطاف‌پذيري فضاي شخصي نيز تغيير مي‌كند. سنجش ميزان تأثير عوامل موقعيتي بر فضاي شخصي، به مطالعة دقيق نيازمند است كه در مطالعات داخل كشور به اين مقوله توجهي نشده است. براين‌اساس، در پژوهش حاضر مؤلفه‌هاي وابسته به مكان و متغيرهاي اصلي مؤثر بر مرز فضاي شخصي شناسايي شد. اين پژوهش نظري-كاربردي است كه به روش علي-ارتباطي انجام شده است. براي آزمون نتايج مطالعات نظري و مطالعات ميداني، محدودة بازار سنتي دزفول انتخاب شده است. در اين پژوهش با تحليل عاملي، هريك از متغيرهاي تأثيرگذار بر مرز فضاي شخصي از ديدگاه صاحب‌نظران، در بازار سنتي دزفول ارزيابي شد و هر متغير در عاملي كه با آن اشتراكات معنادار دارد قرار گرفت. يافته‌هاي اين مطالعه ضمن ارائة مدلي كاربردي نشان مي‌دهد عامل كالبدي-ساختاري با 41/. درصد، عامل ادراكي-معنايي با 35/. درصد و عامل فعاليتي-رفتاري با 24/. درصد تأثير بر مرز فضاي شخصي، مهم‌ترين عوامل اصلي مؤثر بر مرز فضاي شخصي را شكل مي‌دهند. استفاده از اين مدل مي‌تواند راهنماي مؤثري براي طراحي مكان‌هايي با درجه مطلوبيت بالا و تعديلگر ازدحام باشد كه در آن‌ها كاربران مي‌توانند نظارت كافي بر مرزهاي فضاي شخصي خود داشته باشند.

Personal space surveillance is dynamic, and flexibility level of personal space varies with the change in position. Measuring the impact of situational factors on the personal space requires careful study in this regard which has not been taken into account in the internal studies accordingly. This study seeks to identify the location dependent component, and identifies the main variables affecting the boundaries of personal space. This paper on the basis of purpose is an applied theoretical and by method is correlational by survey and statistical analyses. Traditional Dezful bazaar have been selected as the case study. In this paper, each effective variants on personal space border in the traditional Dezful Bazaar are investigated through the factor analysis and each variant are located in a factor which has a significant unity together. Results while preparing a practical model shows main factors affecting personal space in the traditional Dezful bazaar which are physical-structural with 0.41%, perceptual-semantic with 0.35%, and activity-behavioral with 0.24% of the total score. Using this model, prioritization of interventions can be made to improve place design with higher Desirability and better Congestion control. In such places, users can have adequate supervision over the boundaries of their own personal space.