كليدواژه :
تاريخ سيستان , نثر فارسي , دستور , ويژگي‌هاي صرفي و نحوي
چكيده فارسي :
اقبال محققان ادبي ما به آثار منثور كمتر از متون منظوم است. حاصل آنكه برخي از آثار منظوم فارسي با چاپها و تصحيحهاي مختلف، با فرهن گها و فهرستهاي مناسب (فرهنگ هاي واژگاني) در دسترس اهل فن قرار دارد، در حالي كه چه كم است تعداد آثار منثوري كه اين چنين به جامعه علمي و فرهنگي ما عرضه شده باشد، گفتني است براي بازشناساندن اهميت و اعتبار راستين متون منثور فارسي، در آن آثار، زمينه و امكان كنكاش از ديدگاه هاي گوناگون وجود دارد.
بدين منظور در اين مقاله تلاش شده كه درباره كتاب «تاريخ سيستان» (تأليف حدود 445 هـ. ق) كه يكي از مآخذ عمده نخستين دوره تطور نثر فارسي است تحقيقي انجام شود. «تايخ سيستان» از آثار ناشناخته و فراموش شده زبان فارسي بود تا اينكه اعتمادالسلطنه وزير انطباعات عصر ناصري، آن را به صورت پاورقي در روزنامه «ايران» از شماره 474 تا 564 به تاريخ (1302- 1299 هـ. ش) به چاپ رساند. سپس استاد فرزانه ملك الشعرا بهار اين كتاب را با مقدمه عالمانه ، پاورقي ها و حواشي ارزشمند در سال 1314 هـ. ش تصحيح و چاپ كرد. و اين پژوهش براساس همين نسخه اخير فراهم گرديده است كه به بررسي و تبيين ويژگي هاي صرفي و نحوي اين كتاب ميپردازد. ابتدا (مباحث صرفي) در خصوص مقولات صرفي مانند فعل، اسم، صفت و ضمير ... و كاربرد آنها بررسي سپس (مباحث نحوي) به موضوعاتي مانند مطابقت نهاد و فعل، ساختمان جمله هاي ساده و مركب، تقديم و تأخير اركان در جمله ، حذف و عطف در جمله و ... پرداخته شده است.
چكيده لاتين :
Iranian literary scholars have shown less interest in the study of prose works than those in verse. This is why a great number of Persian literary works in verse have had the chance to be revised and reedited and go to print again and again, while the number of the prose works presented to the culturati and scientific society has been fairly less. However, the necessity of introducing the importance and true validity of Persian prose and emphasizing its significance from different viewpoints is strongly felt. Then the present paper tries to conduct a research on The History of Sistan (written c.445 AH), a primary resource for the early Persian prose evolution. This book was one of the unknown and forgotten works of Persian literature until Etemad Al-Saltana, Naser Al-Din Shah Qajar’s secretary of publications, printed it in Nos. 474 – 564 of Iran Daily (1920 – 1923) as installments of a serial. Later in 1935, Mohammad Taqi Bahar, the well-known poet and scholar, revised and reedited it with a comprehensive introduction to be published in the form of a book. The present research, based on Bahar’s revision, explores its inflectional and syntactical features including parts of speech, their functions, simple and complex sentence structures, subject and verb agreement, order of the components, deletions, coordination, subordination, etc.
