شناسايي خزه هاي پوست نشين در گونۀ اندميك لرگ (Pterocarya fraxinifolia (Poir.) Spach) و ارتباط تنوع گونه هاي خزه با برخي از خصوصيات فيزيكو شيميايي پوست

Identification of corticolous Moss in Caucasian Walnut (Pterocarya fraxinifolia (Poir.) Spach) and relation of species diversity of the Moss with some bark physic–chemical characterizations

خزه­ هاي پوست نشين بخش مهمي از تنوع زيستي اكوسيستم هاي جنگلي را شامل مي­ شوند كه متأسفانه اطلاعات كمي در رابطه با اكولوژي آن‌ها در مديريت جنگل وجود دارد، چراكه به‌ عنوان اجزاي برجسته اكوسيستم­ هاي جنگلي در نظر گرفته نمي­ شوند. در اين تحقيق ضمن شناسايي خزه­ هاي پوست نشين بر روي درخت لرگ (Pterocarya fraxinifolia (Poir.) Spach) ارتباط شاخص­ هاي تنوع گونه­ اي با خصوصيات فيزيكو- شيميايي پوست اين درخت مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور 15 پايه از درختان لرگ در پارك جنگلي نور- مازندران انتخاب و نمونه­ برداري از خزه ­ها در قاب­ هاي 30×40 سانتي­متري انجام شد. نمونه­ هاي پوست درخت نيز از دو جهت شمالي و جنوبي جدا و نمونه­ ها براي بررسي مقدار اسيديته، هدايت الكتريكي و ظرفيت نگه­داري آب به آزمايشگاه منتقل شد. نتايج مطالعات تاكسونوميك خزه ­ها نمايانگر حضور تعداد 11 گونه خزه بر روي درختان لرگ بود كه در اين ‌بين، گونۀ انحصاري Palamocladium euchloron بر روي بيش از 93 درصد پايه ­ها با درصد پوشش بالا ثبت شد. در اين رابطه، سهم خانواده Hypnaceae با سه گونه بيشتر بود. اگرچه از لحاظ مقدار اسيديته پوست بين جهت­ هاي شمالي و جنوبي اختلاف معني­ داري مشاهده نشد ولي جهت شمالي از لحاظ ظرفيت نگه­داري آب و جهت جنوبي از لحاظ هدايت الكتريكي مقادير بالاتري را نسبت به يكديگر نشان دادند. با محاسبه شاخص­ هاي تنوع، غنا و يكنواختي مشخص شد كه همبستگي معني­ داري بين آن‌ها با خصوصيات شيميايي پوست وجود نداشت.

Corticolous mosses are one of the most important components of biodiversity in forest ecosystems but unfortunately there is no sufficient information about their role in forest ecology because these are not known as prominent components of the forest ecosystems. In the current research, we identified mosses species which were distributed on bark of Caucasian Walnut. Also we surveyed the correlation of biodiversity index with some bark physic-chemical characterizations. Fifteen individual trees were selected in Noor forest park-Mazandran and the data was collected in a sampling quadrat with 30×40 cm dimension on their bark. The bark samples were collected from the north and south aspects and transferred to laboratory for measuring of pH, electrical conductivity and water holding capacity. After taxonomic study, 11 moss species were identified that Palamacladium euchlora were found on more than 93% of all individuals. Among all of 11 species, Hypnaceae family with three species had the most numbers. There was no significant difference in pH between north and south aspect, although water holding capacity was higher and electrical conductivity was lower in north aspect in comparison with south aspect. Biodiversity indexes such as species diversity, species richness and evenness didn’t have significant correlation with bark physic-chemical characterizations. It seems that bark morphological and physical traits provided a suitable condition for the corticolous mosses. The correlation of bark thickness and track size with biodiversity index can be considered in the future researches.