بررسي فون حشرات گال‌زاي گونه هاي مختلف درختان بيد و محاسبه شاخص هاي شباهت بين مناطق مختلف در استان آذربايجان غربي

Gall inducing pest fauna of Willow trees and measurement of similarity indices among different sites in West Azerbaijan province

تشكيل گال يكي از شكل­هاي مختلف خسارت حشرات و كنه ­ها در گياهان است.بررسي آفات گال‌ زاي درختان بيد در قالب اجراي طرح تحقيقاتي جمع‌آوري و شناسايي فون آفات بيد و دشمنان طبيعي آن‌ها در استان آذربايجان غربي طي سال‌هاي 1393-1389 انجام شد. از اواخر ارديبهشت تا مهرماه هرسال نمونه ­برداري هر 15 روز يك‌بار از گونه­ هاي بيد در هر يك از مناطق موردبررسي انجام شد. براي اين منظور پايه ­هايي از هر يك از گونه­ هاي بيد انتخاب و 4 شاخه از هر درخت در چهار جهت اصلي جغرافيايي بررسي و گال‌هاي حشرات گال­زا به تفكيك شمارش شدند. محاسبات آماري با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS (نسخه 19) انجام شد. همچنين مقاومت و حساسيت گونه ­هاي مختلف بيد به دو گونه از آفات مهم گال­زا در ايستگاه ساعتلو شامل زنبور گال‌زاي بيد و پشه گال‌زاي بيد تعيين شد. نتايج نشان داد كه گونه­ هاي مختلف بيد در منطقه موردحمله‌ي 10 گونۀ حشره­ گال ­زا قرار ­مي­ گيرند. همچنين نتايج حاصل از بررسي مقاومت گونه­ هاي مختلف بيد نشان داد كه گونۀ Salix excelsa S.G. Gmel و S. triandra Linnaeus به ترتيب داراي بيشترين حساسيت به زنبور گال­زاي بيد PontaniavesicatorBremi-Wolf و پشه­ گال­زاي Rabdophaga heterobia Loew. بودند. بيشترين مقدار شاخص شباهت در گونه­ هاي گال­زاي مرتبط با اين درختان در دو منطقه­ دره­ خان (اروميه- دره قاسملو) و اطراف سلماس برآورد شد.

Gall forming is one of the various damage forms of insects and mites on plants. This study carried out in collecting and identification of willow pests and their natural enemy’s fauna in West Azerbaijan province in a research project during 2010 -2014. The fauna of willow gall makers were evaluated at 15 day intervals starting in May to October. In order to sampling, 4 branches of each tree were studied in four geographical directions. All statistical procedures were performed using the SPSS 19 software. Susceptibility and resistance of willow species to two important gall pests were determined in Saatloo station. A total of 10 species of gall inducing pests on willow trees were collected. The results showed that Salix excelsa S. G. Gmel and Salix triandra Linnaeus were susceptible species to Pontania vesicator Bremi-Wolf and Rabdophaga heterobia Loew., respectively. The highest similarity indexes (Sorensen and Jacard) of gall inducing factors of willow trees were recorded between Salmas and Darre Khan (Urmia – Ghasemloo).