رابطه تنفس ميكربي و كربن زي توده ميكربي با ماده آلي خاك در تيپ‌هاي مختلف جنگل راش آميخته

Microbial respiration and microbial biomass C relationship with soil organic matter in different types of mixed beech forest

تنفس ميكربي و كربن زي‌توده ميكربي خاك دو شاخص مهم زيستي براي ارزيابي كيفيت رويشگاه هستند كه مي‌توان به كمك آن‌ها سلامت اكوسيستم و سرعت چرخش كربن در تيپ‌هاي جنگلي حين فرآيند تجزيه لاش­ريزه را تعيين كرد. هدف از اين تحقيق تعيين رابطه تنفس ميكربي خاك و كربن زي‌توده ميكربي با ماده آلي خاك در تيپ‌هاي جنگل راش آميخته در قطعه دائمي پارسل 32 جنگل شصت كلاته است. 90 قطعه‌نمونه به‌صورت منظم - تصادفي انتخاب و مشخصات درختان يادداشت و از خاك نمونه شد. تنفس ميكربي خاك به روش ظروف دربسته، كربن زي‌توده ميكربي خاك به روش تدخين-استخراج و ماده آلي خاك به روش والكلي-بلك در نمونه‌هاي خاك تعيين شد. تحليل‌ها توسط رگرسيون خطي، آناليز واريانس و آزمون دانكن انجام شد. چهار تيپ درختي راش خالص، راش-ممرز، راش- افرا و آميخته در منطقه شناسايي شد. نتايج تجزيه واريانس تنفس ميكربي، كربن زي‌توده ميكربي و ماده آلي خاك در تيپ‌هاي درختي نشان داد، بين تيپ راش خالص با ديگر تيپ‌ها تفاوت معني‌داري در سطح احتمال پنج درصد وجود دارد. نتايج رگرسيون خطي رابطه مثبت معني‌داري بين تنفس ميكربي، كربن زي‌توده ميكربي و ماده آلي خاك نشان داد و ضريب تبيين 89 درصد گوياي نقش حائز اهميت مواد آلي خاك در غناي ميكربي و افزايش سرعت تجزيه لاش­ريزه است. كيفيت و سلامت خاك رويشگاه در تيپ راش-ممرز به‌واسطه‌ي همراهي ممرز حداكثر بود، از اين­رو در نشانه‌گذاري جنگل حين عمليات جنگل‌شناسي بر حفظ ممرز توصيه مي‌شود.

Soil microbial respiration (SMR) and microbial biomass C (MBC) are two important site quality indices that can be used to assess the health status and rate of carbon cycling in forest ecosystems during litter decomposition processes. The purpose of this study was to determine the relationship between SMR and MBC with soil organic matter (SOM) in mixed beech forests in a permanent plot in compartment 32 in Shastkolate Forest, Golestan province, northern Iran. Using systematic random sampling, tree characteristics were recorded and soil samples collected in 90 sample plots. SMR determined using Closed-Bottle method, MBC by fumigation-extraction method and SOM by Walkley-Black method. Linear regression analysis, ANOVA and Duncan test were conducted. In this study, four forest types including pure beech, beech-hornbeam, beech-maple and mixed beech were distinguished. ANOVA tests revealed significant differences (α=5%) between SMR and MBC in pure beech stands compared to other forest types. Linear regression showed positively significant relation between SMR and MBC with SOM. Regression R2 was about 0.89 indicating the importance of SOM in enhanced microbial richness and litter decomposition rate. Soil quality and health were shown to be highest in beech-hornbeam forest type, suggesting the importance of hornbeam intermixed with beech. Silviculturists should thus acknowledge the crucial role of hornbeam in silvicultural interventions.