پديد آورندگان :
ثمني، ليلا دانشگاه الزهرا - گروه پژوهشي خانواده درماني , فتاحي، محسن دانشگاه اديان و مذاهب - گروه مطالعات زنان , شاكري، طوبي دانشگاه تربيت مدرس - گروه مطالعات زنان
كليدواژه :
فرزندآوري , حفظ نسل , فقه اماميه , فقه مقاصدي
چكيده فارسي :
فرزندآوري در نظام فقه اسلامي، اعم از اماميه و اهل سنت، مطلوب و ضروري است، اما با توجه به اوضاع و احوال كنوني جامعه و تغييرات حكم حكومتي در فرزندآوري و مهار جمعيت، لازم است حكم فرزندآوري و اختلاف ميان اماميه و مذاهب اهل تسنن در اين باره تبيين شود. در بررسي تطبيقي فرزندآوري مي‌بينيم كه اهل سنت، هم عالمان قبل از شاطبي همچون ابواسحاق شيرازي، امام‌الحرمين، غزالي، و هم فقيهان بعد از شاطبي، خاصه عالمان معاصر، در استنباطات فقهي و تأملات اجتهادي در نصوص، قائل به احتساب حفظ نسل به عنوان مقاصد شريعت هستند. برخي عالمان اماميه نيز با نظر به هدفمندبودن شريعت و قبول امكان استخراج مقاصد شريعت از اوضاع حالي و مقالي نصوص و با استعانت از بناي عقلا و ديگر طرق به نحو غيرمصرح، فرزندآوري را از مقاصد شريعت مي‌دانند. فرزندآوري به عنوان يكي از ساحت‌هاي تحقق و تعيّن حفظ نسل نزد فقيهان فريقين داراي مصلحت است كه اعم از ملزمه و غيرملزمه است. در اين پژوهش، علاوه بر تطبيق ميان‌مذاهبي رابطه فرزندآوري با مصلحت حفظ نسل به عنوان يكي از مقاصد ضروري شريعت اسلام، به تبيين حكم فرزندآوري ناشي از اين ارتباط در ضمن اقوال سه‌گانۀ اباحه، استحباب و وجوب كفايي، و تأمل در آن مي‌پردازيم.
چكيده لاتين :
Childbearing in the Islamic jurisprudential system, both in Imamiyah and in Sunni schools, is desirable and necessary. However, considering the present situation of the society and the changes in the government's decree regarding childbearing and birth control, it is necessary to study the childbearing verdict in jurisprudence and compare the different views of Imamiyah and Sunni schools. The comparative study of childbearing shows that Sunni jurists, both pre-Shatebi scholars such as Abu Ishaq Shirazi, Imam al-Harameyn, Ghazali, and post- Shatebi jurists, especially contemporary scholars, in their juridical deductions and Ijtihād reflection of texts, consider generation preservation as one of the essential purposes of the Islamic Shari'a. Some Imamiyah scholars who consider the Shari'a as purposeful and maintain that the Shari'a purposes can be extracted from the texts in accordance with the on-going situations, and recoursing to the intellect and other implicit ways, regard childbearing as the purposes of Shari’a. Childbearing as one of the ways of realization and determination of maintaining a generation is expedient in both schools of jurisprudence, obligatory and non-obligatory. The present article, in addition to interreligious comparison of the relationship between childbearing and the expediency of preserving the generation as one of the essential purposes of the Islamic Shari'a, explains the childbearing verdict through threefold situations of permissibility, desirability, and collective duty.
