انباشت خشكه دارهاي خرد در فاز كاهش پايه ها در مراحل تكاملي توده هاي آميخته راش

Accumulation of fine woody debris in the stem exclusion phase in mixed beech (Fagus orientlais Lipsky) stands

خشكه ­دار خرد يك جزء جدايي‌ناپذير از اكوسيستم­هاي جنگل است و كمّي كردن اندازه آن نقش مهمي در مديريت اكوسيستم­هاي جنگلي خواهد داشت. فاز كاهش پايه ­ها يكي از مهم­ترين فازهاي تحولي در روند تكامل توده­ ها­ است. اين پژوهش با هدف بررسي ويژگي­هاي كمي و كيفي خشكه ­دارهاي خرد در فاز كاهش پايه ­ها در پارسل 319 بخش گرازبن از جنگل­هاي كمتر دست‌خورده خيرود نوشهر انجام شد. به اين منظور سه قطعه‌نمونه يك هكتاري در اين فاز انتخاب و تمامي خشكه‌دارهاي بزرگ‌تر از ده سانتي‌متر به روش آماربرداري صد درصد اندازه­ گيري شد. در قطعات نمونه يك هكتاري پنج قطعه‌نمونه چهار مترمربعي انتخاب و سپس مشخصات تمامي خشكه ­دارهاي كمتر از 10 سانتي­متر شامل قطر، ارتفاع يا طول، نوع گونه و مشخصات كيفي شامل شكل و درجه پوسيدگي ثبت شد. بر اساس نتايج به‌دست‌آمده گونه راش بيشترين فراواني (54 درصد) را در بين خشكه­ دارها داشت و بعد از آن ممرز و ديگر گونه­ ها به ترتيب 42 و چهار درصد از فراواني خشكه­ دارها را به خود اختصاص دادند. كلاسه قطري 5-1 سانتي­متري و 10-5 سانتي­متري به ترتيب 5/62 درصد و 5/37 درصد از فراواني خشكه­دارها را در برداشتند. حجم متوسط خشكه­ دارهاي خرد در مجموع سه قطعه‌نمونه، 9/45 و به ­طور متوسط 3/15 مترمكعب در هكتار به دست آمد كه 4/42 درصد از انباشت كل خشكه­ دارها (مجموع خشكه ­دار درشت و خرد) را در اين فاز شامل شد. در اين فاز هيچ خشكه­ داري با درجه پوسيدگي چهار مشاهده نشد.

Fine woody debris (FWD) is a characteristic feature of forest ecosystems. The quantification of FWD amount in forest stands is necessary in forest management. Stem exclusion is one of the most important phases in stand development. This research was carried out in a relatively undisturbed stands in No. 319 compartment, Gorazbon district of Kheyroud Forest in the Hyrcanian forests of northern Iran to investigate the quantitative and qualitative characteristics of FWD in stem exclusion phase. Three one hectare study sites were selected in the phase and all coarse woody debris (>10 cm diameter) properties were recorded. In every sites five quadrates laid out to measure the fine woody debris. Length, diameter, shape and decay class of all woody debris with diameter smaller than 10 cm were recorded. Results showed that beech was the most frequent (54%) constituent in the stand dead wood pool. Hornbeam and other accompanying species encompass 42 and 4 percent of dead wood frequency, respectively. Moreover, the majority of the measured FWD was in 1-5 cm and 5-10 cm diameter classes with 62.5% and 37.5% respectively. The mean and accumulative of dead volume in the study sites was 15.3 and 45.9 m3 ha-1 respectively. In this phase no FWD in the advance decaying class was recorded.