ديدگاه هاي كيهان شناختي در هستي شناسي جيني

موضوع نوشتار حاضر تبيين كيهان‌شناسي آيين جين است. گرچه در اين آيين براي جهان خالقي متصور نيست، با وجود اين، تبييني منحصر به‌فرد و آكنده از مفاهيم فلسفي دارد. در تفكر جين، جهان ازلي و بدون آغاز است كه علاوه بر لُكه(جهان مادي و محسوس) شامل اِلُكه (جهان نامحسوس) هم مي‌شود. در آيين جين، موجودات جهان به دو دستة «چيتنه» يا «شعورمند» و «اِچيتنه» يا «غيرشعورمند» تقسيم مي‌شوند و موجودات گوناگوني در ذيل هر يك قرار دارند. در جهان‌شناسي جيني، جهان مادي سه بعد دارد و از چهار طبقه تشكيل شده است كه در هر كدام از طبقات آن موجودات خاصي سكونت دارند. از مهم‌ترين مفاهيم جهان‌شناختي جيني «درَوْيَه» يا «جوهر» است كه نه به‌طور مطلق، ثابت و نه پيوسته در حال تغيير است؛ بلكه هر دو را دربر مي‌گيرد.