هرمنوتيك روايت و قصص قران كريم در تفسير عرفاني

تفسير عرفاني يكي از روش‌هاي تفسيري است كه بر پيشاادراكي همچون رمزي بودن وحي و زبان دين، ضرورت انكشاف قصد آيات و توجه به مغز و حقيقت سخن استوار است؛ به بيان ديگر تفهيم باطني و لبّ سخن، رهيافت بنيادين و پراهميت تفسير عرفاني است. عرفا و فيلسوفان مسلمان از رمزي بودن زبان دين، براي انكشاف معناي باطني قصص و روايت‌هاي قرآني يا به‌عبارتي كشف سويه‌هاي پنهان متون ديني از طريق «هرمنوتيك روايت» بهره برده‌اند. در اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي، به بررسي خصايص هرمنوتيك روايت با توجه به مباني ريكور، در آثار عرفا و فيلسوفان مسلمان پرداخته‌ايم. نتايج به‌دست‌آمده حكايت دارند كه هرمنوتيك روايت با رويكرد تازه‌اي به روايات و قصص ديني، خوانش جديدي در اين باب عرضه مي‌كند. همچنين با خصيصۀ رمزي بودن، چندمعنايي و تفهيم باطني، موجب توانمندي زبان مي‌شود و خلق معاني تازه را به‌همراه دارد. فراتاريخي و بي‌زمان بودن، ساحت جديدي از زمان را طرح مي‌كند كه موجب تبديل شدن زمان طبيعي و رياضي به زمان انساني (كه زماني ناميراست) مي‌شود؛ در اين حالت روايت‌ها و قصص ديگر مختص قوم و فرهنگ خاصي نخواهند بود، بلكه مي‌توانند به دنياها و زمان‌هاي ديگر نيز سفر كنند. مطالعۀ اين قصص و روايات در تفسير عرفاني، حاكي از اين امر است كه هدف اصلي اين متون، انتقال معاني ساده و سطحي واژگان نبوده، بلكه هدف روح و معاني ناآشكار و رمزي نهفته در آنها‌ست كه به‌كمك دانش هرمنوتيك روايت، لايه‌هاي چندگانۀ معاني، تأويل و رمزگشايي مي‌شوند.