امكان علوم انساني اسلامي از منظر قرآن در ديدگاه علامه طباطبائي

امكان علم انساني اسلامي، مبنايي‌ترين مسئله در مباحث مربوط به علوم انساني اسلامي و در عين حال مورد جدال فراوان است كه بسياري آن را قبول و عده‌اي انكار كرده‌اند. هر دو دسته بر اساس نحوۀ نگرش خود به دو مقولۀ «علم» و «دين» براي خود دلايلي ذكر كرده‌اند. ما نيز براي روشن شدن نظر علامه طباطبايي در اين موضوع، بايد در اين دو عرصه مطالب را سامان دهيم. علامه طباطبايي به مناسبت‌هاي مختلف در تفسير ارزشمند «الميزان» و ديگر آثار خود با استناد به آيات قرآني، در باب علم و دين مطالبي بيان كرده‌اند كه نشان مي‌دهد علم انساني با پسوند اسلامي را ممكن مي‌دانند و سخنان منكران را نمي‌پذيرند؛ چرا كه آنان از منظر ايشان، در شناخت علم و دين مسير صحيح را طي نكرده‌اند. در اين نوشته براي اثربخشي و كاربردي كردن مطالب، به مهم‌ترين عناويني مي‌پردازيم كه موجب عدم امكان اسلامي كردن علوم انساني از نظر مدعيان آن است. دلايل عمدۀ منكران، از اين قرار است: تغاير علم و دين در روش، زبان، هدف، موضوع و مسائل؛ و نيز ادعاي تداخل حداقلي ميان موضوعات ديني و علمي يا ادعاي تضاد بين گزاره‌هاي آن دو. اين انگاره‌ها از منظر برداشت‌هاي قرآني علامه بررسي خواهند شد تا با عنايت به سخنان وي، پاسخ ايشان به ادعاي عدم امكان علم انساني اسلامي روشن شود.