پديد آورندگان :
ابراهيمي راد، حسن واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي تهران- گروه علوم و مهندسي آب , بابازاده، حسين واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي تهران- گروه علوم و مهندسي آب , اميري، ابراهيم دانشگاه آزاد اسلامي لاهيجان- گروه علوم و مهندسي آب , صدقي، حسين واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي تهران- گروه علوم و مهندسي آب
كليدواژه :
تنش خشكي , كارآيي مصرف آب , دور آبياري , رقم هاشمي
چكيده فارسي :
كمبود منابع آب و كم بودن راندمان آبياري در مزارع برنج، استفاده بهينه و افزايش بهره وري از منابع موجود را ضروري مي سازد. اين پژوهش به منظور بررسي اثر متقابل مديريت آبياري و تراكم كشت بر عملكرد و بهره وري آب برنج رقم هاشمي، در منطقه كوشال- لاهيجان، واقع در شمال ايران، به اجرا در آمد. طرح به صورت كرتهاي خرد شده، بر پايه طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار،طي فصلهاي زراعي 1393 و 1394 انجام شد. تيمارهايآبياري در پنج سطح(غرقابI1=، اشباعI2=، آبياري با دور هشت روز تا گلدهيI3= ، آبياري با دور هشت روز بعد از گلدهيI4= ، آبياري با دور هشت روز در كل دوره رشدI5= ) و تراكم در سه سطح(15×15D1=، 20 ×20D2= و 25×25D3= سانتيمتر) بودند. براساس نتايج، تأثير تنش خشكي و تراكم بوته بر صفات مورد مطالعه معني دار بود(01/0P <). از نظر عملكرد محصول، تيمار I1 با 4151 كيلوگرم در هكتار بيشترين ميزان را داشت و تيمارهاي I2، I3، I4و I5با مقادير 4054، 3949، 3244 و 2787 كيلوگرم در هكتار در رده هاي بعدي قرار داشتند. بر پايه عملكرد زيست توده، تيمارهاي I3 و I5 به ترتيب بيشترين و كمترين بهره وري آب (آبياري + بارش) را داشتند كه برابر 90/1 و 45/1 كيلوگرم به ازاي مصرف يك مترمكعب آب بود. آبياري با دور هشت روز تا گلدهي تنها با 4% كاهش عملكرد نسبت به روش معمول غرقاب باعث كمتر شدن مصرف آب و صرفهجويي معادل 16% در آب مصرفي شد. در بررسي تراكم كشتهاي مختلف، در تراكم زياد(D1) اجزاي عملكرد در بوته كاهش يافت و با افزايش فاصله يا كاهش تراكم(D3) عملكرد در واحد سطح و كارآيي كاهش يافت. بنابراين، تراكم D2 بهينه و مطلوب بود.
چكيده لاتين :
It is necessary to optimize productivity and usage of available water resources due to shortage of these resources and low irrigation efficiency in rice fields. In order to study the effect of different irrigation managements and planting densities on rice, cv. Hashemi, an experiment was conducted in a randomized complete block design (RCBD) with three replications at Koshal-Lahijan, in north of Iran, during cropping seasons of 2014 and 2015. There were 5 levels of irrigation treatments in this research including: I1 = Submerged irrigation, I2 = Saturation, I3 = Irrigation with 8 days interval before anthesis, I4 = Irrigation with 8 days interval after anthesis, I5= Irrigation with 8 days interval throughout the growing season). Also, there were 3 levels of planting density including, D1=15×15, D2=20×20, and D3=25×25 cm. Combined variance analysis showed that the effect of water stress and plant density on measured traits were significantly different (p<0.01). I1 had the highest yield in all treatments during the growth season, which was equal to 4151kg. Yields of I2, I3, I4, and I5 were equal to 4054, 3949, 3244, and 2787, respectively. Water productivity values of I3 and I5 were equal to 1.90 and 1.45 kg.m-3, which were the maximum and minimum (irrigation + rain) water productivity based on biomass. The results also showed that irrigation with 8 days interval before anthesis decreased water use by 16%, but it caused only 4% yield reduction. Analyzing different crop densities showed that yield components increased in high density (D1), while yield per unit area and water productivity decreased when plant densities decreased (D3). So, (D2) is the optimum spacing and is recommended.
