پديد آورندگان :
بابايي، مرتضي , روزبهاني، عباس دانشگاه تهران- پرديس ابوريحان- گروه مهندسي آبياري و زهكشي , هاشمي شاهداني، مهدي دانشگاه تهران- پرديس ابوريحان- گروه مهندسي آبياري و زهكشي
كليدواژه :
رويداد رأس , رويدادهاي پايه و مياني , ريسك كفايت , ريسك عدالت , ريسك راندمان , شاخص بيرنبام
چكيده فارسي :
شناسايي دقيق مشكلات و خطرات سامانه هاي اصلي انتقال و تحويل آب كشاورزي و بررسي ميزان اثرپذيري شكست سامانه ميتواند در بهبود عملكرد بهرهبرداري آنها موثر باشد. از اين رو، تحليل ريسك سامانه هاي مذكور براي افزايش اطمينان‌پذيري آن در مقابل خطرات پيشرو ضرورت مي‌يابد. در شبكههاي آبياري، مطلوبيت عملكرد سامانه اصلي انتقال و تحويل آب در گرو تحويل آب كافي، به اندازه و عادلانه به تمام آبگيرهاي درجه دو واقع در مسير اصلي كانال آبياري ميباشد. بنابراين، پژوهش حاضر براي اولين بار به منظور ارايه ساختار منحصر به فردي براي تحليل ريسك كفايت، عدالت و راندمان تحويل آب در اين سامانه ها اجرا شد. به اين ترتيب با استفاده از تكنيك تحليل ريسك «درخت خطا» بحران يا رويداد نامطلوب«عدم مطلوبيت تأمين و تحويل» تعيين شد. سپس عوامل منجر به وقوع آن شامل مخاطرات طبيعي، و تهديدهاي انساني و عملكردي شناسايي شد و در قالب رويدادهاي پايه و مياني در ساختار درخت خطا جاي گرفتند. پس از تعيين كانال اصلي آبياري دز غربي به عنوان سامانه مورد مطالعه؛ طي مصاحبه از مجموعه مديريت، پرسنل بهرهبرداري و مديران شبكه آبياري ناحيه شمال خوزستان پرسشنامه‌اي تكميل گرديد و مقادير احتمال شكست رويدادهاي پايه به صورت كيفي و بياني دريافت شد. سپس درخت خطاي سامانه تحليل و احتمال شكست رويدادهاي فرعي و به دنبال آن رويداد رأس مشخص گرديد. طبق نتايج تحقيق احتمال شكست محاسبه شده براي رويداد رأس نزديك به 30% حاصل شد. به دنبال اين احتمال بالاي شكست، رتبه‌بندي سهم رويدادهاي پايه در وقوع رويدادهاي فرعي و در نتيجه رويداد رأس انجام شد. بر اساس نتايج، پنج رويداد مهمتر شامل «بروز اشكال در تأمين بودجه فرآيند نگهداري»، «عدم انعطاف‌پذيري عمليات بهرهبرداري»، «نبود نظام همگن بهرهبرداري» «فعال نبودن مراكز فرهنگي آموزشي استان»، و «بهرهبرداري نادقيق از سازه آبگير» مي‌باشند كه شاخص بيرنبام براي هريك از آنها از 055/0 تا 097/0 متغير بود. رتبه بندي رويدادهاي موثر بر زيرشاخه هاي كفايت، عدالت و راندمان نيز به صورت مجزا و با نتايج مشابه انجام شد.
چكيده لاتين :
Accurate identification of the potential hazards within the main Agricultural Water Conveyance and Delivery Systems (AWCDS) and their influences on the system failure could provide practical solutions for improving the operational performance of the systems. Therefore, risk analysis in AWCDS is inevitable to the system recognition and reliability endurance against the imminent hazards. Satisfactory operational of the AWCDS in irrigation networks is associated with delivery of adequate and equitable water to the entire off-takes located within the main irrigation canals. Accordingly, this study was conducted, for the first time, to present a unique framework to assess the adequacy, equity, and efficiency of water delivery risk analysis within AWCDS. To this end, the "fault tree" technique was employed for risk analysis of the disaster (hazardous event) which is called the "undesirability of supply and delivery". Consequently, factors leading to the occurrence of the failure, including natural hazards, human and operational threats as well, are recognized and formed the basic and middle events in the “fault tree" structure. The designed "fault three" was tested on the West Dez main irrigation canal, as the case study of the research. By interviewing the manager, local authorities, ditch-riders, and personnel of the Dez irrigation district, a set of questionnaires were filled up. According to the obtained information, failure probabilities of the basic events were gathered in the form of linguistic terms. Later, the assembled fault tree was analyzed and, as a result, the failure probability of the secondary events and the top event was determined. Failure likelihood of the top event was calculated at about 30%. Consequently, due to this high failure likelihood, basic events were ranked based on their share in the occurrence of the relevant secondary events as well as the top event. The five most important events were "failure to fund maintenance process", "lack of operation flexibility", "non-homogeneous operation system", "inactivity of cultural and training centers of the province" and "inaccurate operation of the intakes". The Birnbaum index of these events varied from 0.055 to 0.097. Ranking of the events affecting the adequacy, equity, and efficiency was performed, with similar results.
