پديد آورندگان :
زاهدپور يگانه، حسين , رضاوردي نژاد، وحيد دانشگاه اروميه- پژوهشكده مطالعات درياچه اروميه- گروه مهندسي آب , دهقاني سانيج، حسين سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي كرج- پژوهش، موسسه تحقيقات فني و مهندسي كشاورزي
كليدواژه :
بهره وري فيزيكي , بهره وري اقتصادي , مديريت آبياري , آفتابگردان , ذرت , كدو , گندم
چكيده فارسي :
ارتقاء بهره وري و بازده كاربرد آب به علت محدوديت كمي و كيفي آب در ايران از اهميت خاصي برخوردار است. اين مطالعه به منظور بررسي و تحليل بازده كاربرد و بهره وري آب در مقياس مزرعه اي در مزارع دشت نازلوي شهرستان اروميه و در سال زراعي 95-1394 انجام شد. براي اين منظور، پنج مزرعه گندم در كشت پاييزه و مزارع ذرت و كدو (هر كدام دو مزرعه) و آفتابگردان (يك مزرعه) براي كشت بهاره در نظر گرفته شد. روش آبياري مزارع گندم، سطحي و بصورت نواري انتها بسته و محصولات كشت بهاره روش جويچه اي و با شرايط انتها بسته بود.براي ارزيابي و اندازهگيري بازده كاربرد در هر رويداد آبياري، عمق آبياري، پارامترهاي هندسي، مقدار تخليه‌ي رطوبت خاك در ناحيه ريشه قبل از آبياري و پارامترهاي مربوط به گياه اندازه گيري شد. در پنج مزرعه زير كشت گندم، در مجموع 21 رويداد آبياري انجام شد و تمام آنها پايش و ارزيابي گرديد. متوسط بازده كاربرد و انحراف معيار 21 رويداد آبياري در اين پنج مزرعه به ترتيب 9/30%و 5/19 درصد به دست آمد. براي سه محصول كشت بهاره، در مجموع 27 آبياري ارزيابي گرديد كه متوسط بازده كاربرد محصولات آفتابگردان، كدو و ذرت به ترتيب 3/69%، 5/51% و 5/52 درصد محاسبه شد. متوسط انحراف معيار بازده كاربرد مزارع كشت بهاره حدود 9/13 درصد به دست آمد كه نشان دهنده پراكنش كمتر بازده هاي كاربرد كشت بهاره نسبت به كشت پاييزه بود. بر پايه نتايج، متوسط بهره وري فيزيكي گندم 1/1 كيلوگرم بر مترمكعب به دست آمد. اين شاخص براي محصولات آفتابگردان، كدو (تخم كدو) و ذرت به ترتيب 27/0، 17/0 و 02/7 كيلوگرم بر مترمكعب محاسبه گرديد. همچنين متوسط بهره وري اقتصادي گندم 4/14512 ريال بر مترمكعب و متوسط بهرهوري اقتصادي آفتابگردان، ذرت و كدو (تخم كدو) به ترتيب 6/20252، 9/13463 و 3/23305 ريال بر مترمكعب محاسبه گرديد كه نشان دهنده بالا بودن بهره وري اقتصادي كدو (تخم كدو) و آفتابگردان ميباشد. بطور كلي مديريت زراعي در تمام محصولات از نظر كود و سموم مطابق توصيه علمي بود ولي مديريت آبياري در مزارع ضعف داشت. از دلايل اصلي كاهش بازده كاربرد آب در مزارع (به ويژه كشت پاييزه)، تسطيح ضعيف مزارع بود كه باعث افزايش عمق آب كاربردي در مزارع مي شد.
چكيده لاتين :
Improving water productivity and irrigation efficiency is important in Iran due to limitations in water quality and quantity. This study was conducted to investigate and analyze application efficiency and water productivity at field scale in Nazloo-Chay plain, located in Urmia province, during 2015-2016. For this purpose, five wheat fields, as fall planting, and five fields for spring crops i.e. maize and pumpkin (two fields of each) and sunflower (one farm), were studied. Irrigation system in wheat fields was border, while spring crops were furrow irrigated with closed end condition. To evaluate and measure the water productivity and irrigation efficiency in each irrigation event, some parameters were measured including irrigation depth, system geometry, soil water depletion in the root zone before irrigation (SMD) and the plant parameters. In the five wheat fields, a total of 21 irrigation events were performed and all of which were monitored and evaluated. The average of irrigation efficiency and standard deviation in the 21 irrigation events at these five wheat fields was about 30.9% and 19.5 percent, respectively. For the three spring crops, 27 irrigation events were evaluated and the overall average irrigating efficiencies for sunflower, pumpkin (cucurbita) and maize were about 69.3%, 51.5% and 52.5%, respectively. The average of standard deviation in spring plantings was calculated at about 13.9 percent, which indicates that the scattering of application efficiency was less in spring plantings than fall planting. Based on the results, the average of physical water productivity in wheat fields was 1.1 kg/m3. This index for sunflower, pumpkin (Cucurbita) seed and maize was calculated at about 0.27, 0.17 and 7.02 kg/m3, respectively. Average economic water productivity in wheat was 14512.4 Rial/ m3 and for sunflower, maize and cucurbita seed were 20252.6, 13463.9, and 23305.3 Rial/ m3, respectively, which indicated high economic water productivity for sunflower and Cucurbita seed. Generally, the crop management practices in all fall and spring plantings including fertilizer and pesticides applications were based on scientific recommendations, but irrigation management was poor in all farms. One of the main reasons for low application efficiency in these farms (in particular the fall plantings) was the poor field leveling that required high water depths for irrigation of the fields.
