پديد آورندگان :
آقابيگي، علي اصغر , غلامي سفيدكوهي، محمدعلي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري- گروه مهندسي آب , راييني سرجاز، محمود دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري- گروه مهندسي آب , يزداني، محمدرضا موسسه تحقيقات برنج كشور
كليدواژه :
بهره وري آب , تسطيح اراضي , كيفيت زه آب , مزارع سنتي
چكيده فارسي :
برنج پس از گندم مهمترين محصول كشاورزي در جهان است. با توجه به مشكلات كم آبي و مصرف زياد آب در اراضي شاليزاري، هر ساله شاليزارهاي زيادي در استان هاي شمالي كشور با هدف افزايش بهره وري آب، تسطيح و يكپارچه سازي مي شوند. در طرح تسطيح و يكپارچه سازي مزارع شاليزاري، عمليات تسطيح انجام مي شود كه به نظر مي رسد با جابجايي خاك، ويژگي هاي فيزيكي و عناصر شيميايي موجود در آن نيز دستخوش تغيير مي شود. هدف از اين پژوهش، بررسي نقش طرح تسطيح و يكپارچه سازي بر كيفيت شيميايي و فيزيكي خاك و آب خروجي در اراضي شاليزاري است. اين پژوهش در شهرستان آستانه اشرفيه در استان گيلان و با مقايسه شاليزارهاي سنتي و تسطيح شده در سه منطقه و در پنج تكرار در فصل زراعي 95-1394 انجام شد. ويژگي هاي شيميايي خاك و آب خروجي در طرح كرت هاي خردشده در سه سطح اصلي (زمين هاي بالادست، ميان دست و پايين دست) و دو سطح فرعي (زمين هاي سنتي و تسطيح شده) تجزيه و با روش توكي، مورد مقايسه ميانگين قرار گرفت. نتايج نشان داد مقادير درصد رطوبت اشباع و كربن آلي خاك در مزارع تسطيح شده به ترتيب 22% و 11 درصد بيشتر از مزارع سنتي و پتاسيم قابل استفاده، دو درصد كمتر از مزارع سنتي بود. همچنين، مقادير SAR، كلر و نيترات زه آب خروجي در مزارع تسطيح شده به ترتيب 14%، 23% و 49 درصد بيشتر از مزارع سنتي و سولفات، حدود 32 درصد كمتر از مزارع سنتي بود. تمام اجزاي معدني خاك به غير از رس در اراضي تسطيح شده از يكنواختي بيشتري نسبت به اراضي سنتي برخوردار بود. يكنواخت شدن توزيع اجزاي معدني در اراضي تسطيح شده مي تواند در بهبود مديريت آبياري و تغذيه گياهان موثر باشد.تسطيح اراضي شاليزاري علاوه بر تغييرات زير بنايي، موجب تغيير در شرايط فيزيكي و شيميايي خاك و همچنين تغيير در كيفيت آب خروجي مي شود كه بايد در مديريت زراعي و استفاده مجدد از زه آب خروجي در مزارع پايين دست مدنظر قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Rice is the second most important staple food after wheat in the world, and Iran has an annual production of 2 M tons. Due to water scarcity problems and high water consumption in paddy fields and the need to increase irrigation water productivity, a lot of paddy fields are consolidated in the Northern provinces of Iran every year. In consolidation projects, soil is displaced by leveling practice, and then the content of soil chemical elements will be changed. This study was aimed to investigate the role of consolidation projects in paddy fields on soil and drainage water quality. The research was conducted in Astaneh Ashrafiyeh in Guilan Province on traditional and consolidated paddy fields in 3 situations (upland, middle land, and lowland) with 5 replication, in 2016. The soil and outlet/drainage water chemical properties were analyzed based on split plot design with Tucke’s mean analysis method. The soil physical and chemical characteristics results showed that the amount of SAR, Cl, NO
3
and SO
4
in consolidated fields were significantly different than that in traditional fields. The amount of SP and OC of soil in consolidated fields were, respectively, 22% and 11%, more than that in traditional fields, and available potassium was 2% less than traditional farms. Also, the amount of SAR and Cl and NO
3
of outlet water in consolidated fields were, respectively, 14%, 23%, and 49%, more than that in traditional fields. All soil mineral components, other than clay, land had less uniformity in levelled lands than traditional lands. Uniform distribution of mineral components in levelled lands can be effective in improving irrigation and nutrition management of plants. In addition to infrastructural changes, the leveling of rice paddies also causes changes in physical and chemical conditions of the soil, as well as changes in the quality of drainage water, which should be considered in agricultural management and reuse of outlet drainage water in downstream farms.
