تأثير آبياري ناقص ريشه بر ويژگي‌هاي كمي آويشن باغي (Thymus vulgaris L.)

Effect of Partial Root Zone Drying on the Quantitative Traits of (Thymus vulgaris L.)

با توجه به محدوديت منابع آب در شرايط اقليمي خشك و نيمه خشك ايران، كم آبياري يكي از راه كارهاي استفاده بهينه از آب و افزايش كارايي مصرف آب در بخش كشاورزي است. در اين راستا به منظور بررسي اثر كم آبياري بر ويژگي هاي كمي آويشن باغي(Thymus vulgaris L.)، آزمايشي در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در ايستگاه توليد نهال شهرداري كرمان در سال زراعي 1395 اجرا شد. در اين تحقيق، پنج تيمار آبياري شامل آبياري كامل (100 درصد جبران كمبود رطوبتي خاك)، كم آبياري تنظيم شده و آبياري ناقص ريشه هر كدام در دو سطح 75 و 55 درصد جبران كمبود رطوبتي خاك تا حد ظرفيت زراعي مورد مقايسه قرار گرفت. نتايج نشان داد كه بيشترين وزن خشك اندام هوايي گياه (6/1670 كيلوگرم در هكتار) و شاخص سطح برگ در مراحل مختلف رشد، در تيمار آبياري كامل بدست آمد كه از لحاظ آماري با 75 درصد اعمال شده در آبياري ناقص تفاوت معني داري نداشت. همچنين، بيشترين تعداد شاخه زايا (4/64) و ارتفاع بوته (4/39 سانتي متر) در تيمار آبياري كامل بدست آمد كه از لحاظ آماري با ساير تيمارها تفاوت معني داري داشت. اين در حالي است كه بيشترين بهره وري آب ( 66/0 كيلوگرم بر مترمكعب)، وزن تر ريشه (5/4 گرم)، طول ريشه (8/15 سانتي متر) و حجم ريشه (8/2 سانتي متر مكعب در هر بوته)، به سطح 75 درصد اعمال شده در آبياري ناقص ريشه اختصاص يافت كه اين امر به دليل افزايش ريشه هاي ثانويه در اين تيمار نسبت به ساير تيمارها بود. به طور كلي با توجه به نتايج بدست آمده مي توان مطرح نمود كه اعمال روش آبياري ناقص ريشه و تامين 75 درصد نياز آبي گياه، ضمن صرفه جويي در مصرف آب، مي تواند به رغم اعمال تنش رطوبتي با توسعه مناسب شاخص سطح برگ و ريشه گياه، امكان استفاده بهتر از رطوبت خاك و انرژي خورشيد در فرآيند فتوسنتز را فرآهم مي آورد و راهكار مناسبي براي مقابله با بحران آب، براي حركت به سمت يك كشاورزي پايدار محسوب شود.

Considering the limited water resources in arid and semi-arid climate of Iran, deficit irrigation is one of the strategies for efficient use of water and increasing water use efficiency in agricultural districts. In order to study the effects of deficit irrigation on the quantitative traits of Thymus vulgaris L., an experiment was conducted in Kerman Municipality seedling production station in 2016. The experimental treatments were arranged as randomized complete block design with three replications. The irrigation regimes consisted of full irrigation (FI-100), regulated deficit (RDI75% and RDI55%) and partial root zone drying irrigation (PRD75% and PRD55%). The results showed that the highest herbage dry weight (1670.6 kg/ha) and leaf area index in different stages of growth were produced by full irrigation treatment, while no significant difference between this treatment and PRD75 was observed. Also, the highest number of shoots (64.4) and plant height (39.4 cm) were produced by full irrigation treatment and there was significant difference between this treatment and other treatments. However, the highest water use efficiency (0.66 kg/m3), root fresh weight (4.5 g), root depth (15.8 cm) and root volume (2.8 cm3 per plant) appeared in PRD75. Therefore, 75 percent water replacement in partial root zone drying irrigation treatments, in addition to saving water consumption, provides better use of soil moisture and sunlight. Thus, this treatment can be considered as suitable approach to cope with the water crisis and achieve a sustainable agriculture.