جابجايي پايگاه اجتماعي دهقانان ايراني در گستره تاريخي: ساختار طبقاتي روستا و تطور طبقاتي در ايران

اين مقاله ادعا مي‌كند كه با وجود تغييراتي كه در قرن بيست و يكم رخ داده، هنوز هم دهقانان بايد مورد توجه صاحب نظران علوم اجتماعي قرار بگيرند. اين مقاله در اين راستا به تحولات پايگاه اجتماعي دهقانان ايراني در يك گستره تاريخي مي‌پردازد. صاحب نظران ايراني مدت‌هاي طولاني مزيت‌هاي نظري دهقانان ايراني به عنوان عنصري كه به فهم سازوكارهاي بازتوليد شيوه‌هاي توليد كشاورزي سنتي حتي در دهه‌هاي اول قرن بيست و يكم كمك مي‌كند را ناديده گرفته‌اند. اين مقاله با تمركز بر مالكيت خصوصي[1] و تاثير آن بر بازتوليد جامعه دهقاني ايراني به اين مساله مي‌پردازد. استدلال من اين است كه از آنجا كه صاحب نظران توسعه، وزن نظري كافي به مالكيت خصوصي نداده اند، تبيين سازوكارهاي بازتوليد جامعه دهقاني ايران و شيوه توليد همراه آن به يك ضرورت تبديل شده است. من رويكرد تيلور[2] به شيوه‌هاي توليدي را براي تبيين اين نكته به كار مي‌برم كه شكل گيريهاي اقتصادي-اجتماعي بومي و الزامات محلي، تعيين كننده‌ي جايگاه نظري دهقانان ايراني هستند. اين مقاله همچنين استدلال مي‌كند كه چنين شرايطي به نوبه‌ي خود منجر به ساخت طبقاتي ماندگار در جامعه دهقاني ايران شده بطوريكه اين جامعه توانسته خود را به قرن بيست و يكم برساند. قابل ذكر است كه اين مقاله خيلي خلاصه به دوره‌ي بعد از 1360 نيز مي‌پردازد زيرا ادبيات و مطالب موجود در مورد تاريخ جامعه دهقاني ايران تا آن زمان از نظر نظري و روش شناسي كافي نيست. درنتيجه، لازم است مطالبي براي فهم شكل‌گيري هاي اجتماعي در روستاهاي ايران بر اساس توضيحاتي فراهم آيد كه در اين مقاله ارائه مي‌شود.