كليدواژه :
آبياري موضعي ريشه , عملكرد دانه , محتواي نسبي آب , مصرف آب , نسبت برابري زمين
چكيده فارسي :
به منظور بررسي اثر الگوي كاشت و آبياري موضعي ريشه بر بهره وري آب و سودمندي بهره برداري از زمين در كشت مخلوط گندم و شبدر ايراني، پژوهشي به صورت مزرعه اي در شهرستان سلسله (استان لرستان) در سال زراعي 95-1394 اجرا گرديد. آزمايش به صورت فاكتوريل دو عاملي در سه تكرار انجام شد. عامل اول مديريت آبياري شامل آبياري كامل (I1) و آبياري موضعي (I2) بر اساس عمق ريشه بود و عامل دوم الگوي كاشت شامل كشت خالص گندم (W) و شبدر ايراني (C)، كشت مخلوط گندم-شبدر ايراني روي رديف هاي جداگانه (WC1) و روي يك رديف (WC2) . در كليه الگوهاي كشت، مصرف آب در آبياري موضعي ريشه به طور معني داري (P≤0.01) كمتر از آبياري كامل بود. عملكرد دانه گندم و شبدر ايراني در آبياري موضعي كمتر از آبياري كامل ريشه بود به طوري كه به ترتيب با كاهش 27% و 36% عملكرد دانه در كشت خالص مواجه شدند. با اين حال، كاهش ميزان مصرف آب از طريق اعمال آبياري جزئي ريشه باعث افزايش بهره وري آب در كليه الگوهاي كاشت شد (32 % در كشت خالص گندم، 92 % در كشت خالص شبدر، 44 % در كشت مخلوط روي رديف هاي جداگانه و 51 % در كشت مخلوط روي يك رديف). نسبت برابري زمين در الگوهاي كشت مخلوط در شرايط آبياري موضعي ريشه 5/19 % بيشتر از آبياري كامل ريشه بود كه نشان مي داد كشت مخلوط تا حدودي اثرات منفي كاهش فراهمي آب را جبران نمود. چرا كه محتواي نسبي آب برگ گندم و شبدر ايراني در الگوهاي كشت مخلوط بيشتر از كشت خالص بدست آمد. بر اين اساس، آبياري موضعي ريشه همراه با كشت مخلوط مي توانند به عنوان راهكاري مناسب براي افزايش بهره وري آب در توليد دانه گندم و شبدر ايراني بكار رود.
چكيده لاتين :
A field experiment was conducted in Selseleh County, Lorestan Province, during 2015-16 growing season to evaluate the effects of planting pattern and partial root zone irrigation (alternate furrow irrigation) on water and land productivity under wheat and Persian clover intercropping system. The experiment was carried out as a two-factor factorial with three replications. The first factor was irrigation management at two levels of conventional (I1) and partial root-zone irrigation (I2) based on root depth, and the second was planting pattern including sole wheat (W), sole Persian clover (C), wheat-Persian clover alternate-row intercropping (WC1) and wheat-Persian clover within-row intercropping (WC2) systems. Water consumption, leaf relative water content, grain yield, water productivity and land equivalent ratio were used to evaluate the treatments. Water consumption of all planting patterns in partial root-zone irrigation system was significantly (P≤0.01) lower than that of conventional irrigation. Grain yield of wheat and Persian clover in partial root-zone irrigation was lower than that of conventional irrigation, where wheat and Persian clover yield decreased by 27% and 36%, respectively. However, grain yield and water consumption reductions resulted in higher water productivity (23%, 92%, 51%, and 44% in sole wheat, sole Persian clover, wheat-Persian clover alternate-row intercropping, and within-row intercropping, respectively). Land equivalent ratio of intercropping in partial root-zone irrigation was 19% more than that of conventional irrigation, suggesting that intercropping reduced the negative effect of lower water supply, because relative water content of wheat and Persian clover was higher in intercropping compared to sole cropping. Therefore, partial root-zone irrigation can be suggested as an effective method for increasing water productivity in grain production of wheat and Persian clover.
