بررسي ميزان تغييرات برخي مواد موثره عصاره اندامهاي گياه هندوانه ابوجهل Citrullus colocynthis L.Schrab در دو رويشگاه استان سيستان و بلوچستان

گياه هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis) از گونه هاي گياهي دارويي ارزشمند و سازگار با تپه هاي ماسه اي مناطق بياباني است كه براي درمان بيماري هاي متعددي نظير التهاب، روماتيسم و ديابت توصيه مي شود. در پژوهش حاضر بخش هاي مختلف اين گياه ( ساقه، برگ، ميوه و بذر) در دو مرحله رشد (گلدهي و بذردهي) و از دو رويشگاه استان سيستان و بلوچستان ، در قالب طرح كاملا« تصادفي با 4 تكرار، جمع آوري شد و محتواي فنل، فلاونوئيد كل و عملكرد آنتي اكسيداني گياه مطالعه گرديد. محتواي فنل و فلاونوئيد كل عصاره هاي متانولي با استفاده از روش اسپكتروفتومتري و فعاليت آنتي اكسيداني با روش به دام اندازي راديكال آزاد اندازه گيري گرديد. تجزيه و تحليل نتايج با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 18 و ازطريق آناليز واريانس فاكتوريال انجام گرديد و به منظور مقايسه ميانگين ها از آزمون دانكن استفاده شد. نتايج نشانگر آن است كه عوامل رويشگاه، مرحله فنولوژيك و اندام گياه هر كدام بصورت جداگانه بر فعاليت آنتي اكسيداني، مقدار فنل و فلاونوئيد كل اين گياه اثر معني دار دارند (01/0 P<). اثر متقابل رويشگاه× اندام گياه و رويشگاه× مراحل فنولوژيك نيز بر كليه تركيبات فنلي و آنتي اكسيداني معني دار مي باشد (05/0 P<). بنابر نتايج بدست آمده، بيشترين فعاليت آنتي اكسيداني در عصاره برگ گياه هندوانه ابوجهل از رويشگاه سراوان (77/44 درصد) بدست آمد. بيشترين مقدار فنل كل نيز، در عصاره ساقه (89/15 ميلي گرم در گرم ماده خشك) و رويشگاه زابل مشاهده شد. بالاترين مقدار فلاونوئيد در عصاره ميوه ( 73/12 ميلي گرم در گرم ماده خشك) و رويشگاه زابل بدست آمد. نتايج نشانگر آن است كه عصاره گياه در مرحله گلدهي حاوي بيشترين تركيبات فنلي و فلاونوئيدي بوده و از بالاترين عملكرد آنتي اكسيداني است.