پر شدن دانه و تركيب برخي اسيدهاي چرب روغن كلزا (Brassica napus L.) با كاربرد كودهاي زيستي و قطع آبياري

Grain Filling and Some Fatty Acids Composition of Canola (Brassica napus L.) with Application of Bio-Fertilizers and Irrigation withholding

تاثير قطع آبياري، كودهاي زيستي بر مولفه هاي پر شدن دانه، محتواي كلروفيل و تركيب برخي اسيدهاي چرب روغن كلزا رقم جاكومو، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي اردبيل با سه تكرار در سال زراعي 95-1394 ارزيابي گرديد. فاكتورهاي مورد بررسي شامل آبياري در سه سطح، آبياري كامل يا شاهد، قطع آبياري در 50 درصد مرحله گلدهي و تشكيل خورجين، قطع آبياري در 50 درصد مرحله تشكيل دانه و كاربرد كودهاي زيستي در چهار سطح، عدم تلقيح بذر با باكتري، تلقيح با نيتروباكتر، سودوموناس و آزوسپيريلوم بودند. نتايج نشان داد با اعمال محدوديت آبي، عملكرد، تعداد دانه در خورجين، تعداد خورجين در بوته، سرعت و طول دوره پر شدن دانه، اسيد اولئيك، اسيد لينولنيك و رنگدانه هاي فتوسنتزي كاهش ولي ميزان اسيد چرب اروسيك و پالمتيك افزايش يافت. مقايسه ميانگين ها نشان داد بالاترين عملكرد (62/1 تن در هكتار)، تعداد دانه در خورجين (66/30)، تعداد خورجين در بوته (76)، طول دوره پر شدن دانه (42/54 روز)، كلروفيل a (33/23 ميلي گرم در گرم وزن تر)، كلروفيل كل (83/29 ميلي گرم در گرم وزن تر)، اسيد اولئيك (24/69 درصد) و اسيد لينولنيك (54/11 درصد) در حالت تلقيح با آزوسپيريلوم و آبياري كامل به دست آمد. بيش ترين ميزان اسيد اروسيك (89/2 درصد) و اسيد پالمتيك (56/4 درصد) در عدم تلقيح و قطع آبياري در مرحله تشكيل دانه مشاهده گرديد. همچنين قطع آبياري در مرحله گلدهي و تشكيل خورجين و مرحله تشكيل دانه به ترتيب عملكرد دانه را 46 و 4/40 درصد كاهش داد و استفاده از باكتري هاي محرك رشد آزوسپيريلوم، سودوموناس و نيتروباكتر در مرحله گلدهي و تشكيل خورجين به ترتيب 7/53، 2/9 و 4/44 درصد و در مرحله تشكيل دانه به ترتيب 5/65، 31 و 2/17 درصد باعث افزايش عملكرد گرديدند. براساس نتايج، به نظرمي رسد كاربرد آزوسپيريلوم در شرايط آبياري كامل و محدوديت آبي مي تواند به عنوان بهترين تيمار براي سودمندي توليد كلزا پيشنهاد گردد.

The effect of irrigation withholding and bio-fertilizers on grain filling components, chlorophyll content and some fatty acids composition Gacomo cultivar of canola, was studied by factorial experiment based on randomized complete block design with three replications in Agricultural Research Station of Ardabil in 2015-2016. Experimental factors were included irrigation in three levels, full irrigation or control, irrigation withholding at 50% of flowering and pod formation stage, irrigation withholding at 50% of grain formation stage and application of bio fertilizers in four levels, no inoclulation, inoclulation with Nitrobacter, Psedomonas and Azospirillum. Results showed that water limitation decreased yield, number of grain per pod, number of pod per plant, rate and grain filling period, oleic acid, linolenic acid and photosynthetic pigment.­ Whereas erucic acid and palmetic acid content were increased. Means comparison showed that the highest of yield (1.62 ton.ha-1), number of grain per pod (30.66), number of pod per plant (76), grain filling period (54.42 days), chlorophyll a (23.33 mg.g-1 FW), total chlorophyll (29.83 mg.g-1 FW), oleic acid (69.24%) and linolenic acid (11.54%) were obtained in inoculation with Azospirillum and full irrigation. The highest content of erucic acid (2.89 %) and palmetic acid (4.56 %) were observed at no inoculation and irrigation withholding in grain formation stage. Also irrigation withholding in flowering and pod formation stage and grain formation stage decreased 46% and 40.4% respectively from grain yield and application of Azospirillum, Psedomonas and Nitrobacter increased grain yield 53.7%, 9.2% and 44.4% respectively in flowering and pod formation stage and 65.5%, 31% and 17.2% respectively in grain formation stage. According to the results, it seems that Azospirillum application can be suggested as the best treatment for profitable canolaproduction under full irrigation and water limitation condition.