كليدواژه :
اجزاي عملكرد , تاريخ كاشت , ديم , رقم , عملكرد بيولوژيك , عملكرد دانه
چكيده فارسي :
اثر تاريخ هاي مختلف كاشت بر ويژگي هاي كمي و كيفي سه رقم عدس در شرايط ديم با آزمايش اسپليت پلات بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در دو سال زراعي 1394 و 1395 در كرج ارزيابي شد. تاريخ كاشت در سه زمان مختلف شامل 15 آبان، 15 دي و 25 اسفند (به عنوان كشت بهاره و شاهد) هر دو سال به عنوان سطوح فاكتور اصلي و سه رقم عدس شامل بيله سوار، كيميا و سيمره نيز سطوح فاكتور فرعي بودند. نتايج آزمايش نشان داد كه اثر سال بر ويژگي هاي آزمايشي عدس معني دار نبود اما، تمام صفات مورد ارزيابي شامل تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملكرد بيولوژيك و دانه، تعداد و وزن گره ريشه و درصد و عملكرد پروتئين به جز درصد بقاء زمستانه تحت تاثير تاريخ كاشت قرار گرفتند. بيشترين ميزان عملكرد بيولوژيك، دانه و پروتئين (به ترتيب 1/382، 6/132 و 9/37 گرم در متر مربع) به تيمار تاريخ كاشت اول (15 آبان) و كمترين مقدار اين ويژگي ها (به ترتيب 6/253، 2/73 و 8/24 گرم در متر مربع) به تيمار تاريخ كشت آخر (25 اسفند) تعلق گرفت. آخرين تيمار تاريخ كاشت (25 اسفند) در مقايسه با اولين تاريخ كاشت (15 آبان) عملكرد بيولوژيك و دانه را به ترتيب حدود 33 و 44 درصد كاهش داد. بيشترين مقدار صفات تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه و تعداد و وزن گره نيز در تاريخ كاشت اول بدست آمد كه اين مقادير بطور معني داري بيشتر از ساير تاريخ هاي كاشت بودند. همچنين، نتايج نشان داد كه اثر رقم نيز بر عملكرد دانه و پروتئين معني دار است. بيشترين عملكرد دانه و پروتئين در رقم بيله سوار ثبت شد. در مجموع و با توجه به اين يافته ها كشت پاييزه و رقم بيله سوار سودمندي بسيار بالايي در ميزان عملكرد و اجزاي عملكرد عدس داشتند.
چكيده لاتين :
The effect of different sowing dates on quantity and quality properties of three lentil cultivars under rainfed condition, was studied by split plot experiment based o randomized complete block design in Karaj during growing seasons of 2014-2015 and 2015-2016. Sowing dates in three times, including 6 November, 5 January and 15 March (as spring sowing and control) of both years were the levels of main plot, and three lentil cultivar, including Bilesavar, Kimya and Seymereh were subplot. Results showed that the effect of year on lentil experimental properties was not significant, but the all of the evaluated traits, grain per plant, 1000 seed weight, biological yield, grain yield, number and weight of root nod and protein percentage and yield were affected by sowing dates significantly, except the winter survival percentage. The highest rates of biological, grain and protein yield (3821, 132. 6 and 37.9 g.m-2, respectively) and the lowest one (253.6, 73.2 and 24.8 g.m-2, respectively) was achieved at the first sowing date (6 November) and the last sowing date one (15 March), respectively. The last sowing date in comparison to the first sowing date showed almost 33 and 44 percent decreases in biological and grain yield, respectively. Maximum number of grain per plant, 1000 seed weight, nod number, and nod weight was obtained at the first sowing date that these values were significantly more than other sowing dates. As the results showed that cultivars had significant effects on grain and protein yields. The highest grain and protein yield was recorded at Bilesavar cultivar. Totally, by considering these findings, autumn sowing and Bilesavar cultivar were highly beneficial in lentil yield and component yield.
