ارزيابي توانايي رقابت ارقام گندم در برابر علف‌هاي هرز بر اساس صفات و شاخص‌هاي مختلف

Evaluation of Wheat Cultivars Competitiveness Against Weeds Based on Different Traits and Indices

در سيستم هاي كشاورزي پايدار و توليد محصول سالم، استفاده از ارقامي با رقابت پذيري بالا براي مديريت علف هاي هرز، روشي آسان و ارزان محسوب مي شود. از اين رو به منظور مطالعه توانايي رقابت 25 رقم گندم با علف هاي هرز در شرايط طبيعي و شناسايي و معرفي ارقام گندم متحمل با توانايي رقابت بالا با علف هاي هرز براي استفاده در اصلاح ارقام، آزمايشي در سال زارعي 95-1394 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه محقق اردبيلي انجام شد. براي اين منظور 25 رقم گندم در شرايط رقابت و عدم رقابت با علف هاي هرز كشت شدند. آزمايش در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. نتايج نشان داد كه تفاوت كمترين و بيشترين وزن خشك اوليه و درصد پوشش اوليه ارقام گندم به ترتيب بيش از 10 و 7 برابربود. كمترين (3/162 بوته در متر مربع) و بيشترين (3/683 بوته در متر مربع) تراكم علف هاي هرز به ترتيب در رقم افق و اروم مشاهده شد. تفاوت كمترين و بيشترين وزن خشك علف هاي هرز نيز بيش از 3 برابر بود. نتايح نشان داد كه وزن خشك علف هاي هرز همبستگي منفي با وزن خشك اوليه (**55/0-=2R) و درصد پوشش اوليه (**70/0-=2R) ارقام گندم داشت. افت عملكرد ارقام گندم در شرايط رقابت با علف هاي هرز بين 22/3 درصد در رقم سيوند تا 98/68 درصد در رقم شيراز بود كه ارتباط نزديكي با وزن خشك علف هاي هرز داشت. ارقامي كه شاخص تحمل و رقابت بالايي داشتند، افت عملكرد كمتري نشان دادند. يافته هاي اين تحقيق نشان داد كه ارقام گندم از توانايي رقابت و تحمل متفاوتي در برابر علف هاي هرز برخوردارند كه از اين خصوصيت مي توان در مديريت غيرشيميايي علف هاي هرز استفاده نمود.

In sustainable agricultural systems and healthy crop production, using of high-competitiveness cultivars is an easy and inexpensive method for weed management. Therefore, in order to study of competitive ability of 25 wheat varieties against weeds and identification and introduction of wheat cultivars with high competitiveness to use in crop breeding, an experiment was conducted using randomized complete block design with three replications in natural conditions in the university of Mohaghegh Ardabili field. The results showed that there was a difference more than 10 and 7 times between the lowest and the highest initial dry weight and the initial cover of wheat cultivars, respectively. The lowest (162.3 plant.m-2) and the highest (683.3 plant.m-2) weed density were observed in Ofogh and Orum cultivars, respectively. The difference between the lowest and the highest weed dry weight was more than 3 times. The results showed that weed dry weight had a negative correlation with the initial wheat dry weight (R2= -0.55**) and the initial wheat cover (R2= -0.70**). In competition with weeds, yield loss of wheat cultivars was between 3.22% in Sivand cultivar to 68.98% in Shiraz cultivar, which had a close relationship with weed dry weight. Cultivars showing high tolerance and competition index showed lower yield loss. This finding showed that wheat cultivars have a difference in CI (competitive ability) and WITI (weed interference tolerance index) and this feature can be used for non-chemical weed management programs.