پيش‌بيني رفتار گندمكاران دشت نيشابور و تعيين عوامل موثر بر آن‌ها در رابطه با حفاظت از منابع آب

Predicting Wheat Farmers’ Behavior in Neyshabur Plain and Determination of Factors Affecting on Them in Relation to Water Resources Conservation

امروزه تمركز اصلي استراتژي­هاي حفاظت آب بر روي رفتار كشاورزان است. هدف كلي اين پژوهش، پيش­بيني نيت و رفتار گندمكاران دشت نيشابور و تعيين عوامل مؤثر بر آن­ها در رابطه با حفاظت از منابع آب با استفاده از تئوري رفتار برنامه­ريزي­شده بود. جامعه آماري اين پژوهش، كشاورزان دشت نيشابور به تعداد 1300 نفر بودند كه بر اساس فرمول كوكران نمونه­ 235 نفري از آن­ها به روش نمونه­گيري خوشه‌اي تصادفي سهميه­اي انتخاب گرديد. داده­هاي موردنياز پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوري شد. روايي پرسشنامه مورداستفاده از سوي گروهي از متخصصان بررسي و تأييد شد و براي تعيين ميزان پايايي بخش­هاي مختلف پرسشنامه از ضريب آلفاكرونباخ استفاده شد (73/0 تا 93/0). نتايج تحقيق نشان داد دو متغير دانش و درك ريسك بر روي نگرش و همچنين دو متغير نگرش و هنجارهاي اخلاقي بر روي نيت و در نهايت نيت بر روي رفتار افراد نسبت به حفاظت از آب تأثير مي­گذارند. بر اساس مدل رفتار برنامه­ريزي­شده، متغيرهاي نيت، هنجار اخلاقي، نگرش، دانش و درك ريسك در مجموع قادرند 62 درصد از تغييرات رفتار حفاظت آب كشاورزان را تبيين كنند. همچنين نتايج حاصل از مدل نشان داد كه هنجارهاي ذهني و كنترل رفتاري درك ­شده تأثير معني‌داري بر رفتار حفاظت از آب كشاورزان نداشتند. در نهايت، بر اساس نتايج تحقيق پيشنهاد‌هايي جهت مصرف بهتر آب توسط كشاورزان ارائه گرديد.

Today, the main focus of water conservation strategies is on farmers' behavior. The objective of this study was to predicting wheat farmers’ intentions and behavior in Neyshabur Plain and determination of factors affecting on them in relation to water resources conservation using the theory of planned behavior. The statistical population of this study was the farmers of Neyshabur Plain (N=1300), that 235 farmers based on Cochran formula, were selected through a random cluster sampling design. Data were collected using a researcher-made questionnaire. The validity of the questionnaire was approved by a panel of experts. The questionnaire’s internal reliability was investigated using coefficient (Cronbach’s) alpha (0.73-0.93). The results of the study showed that the two variables of knowledge and risk perception affect attitudes, attitudes and moral norms on intention and, finally, intention affect behavior of individuals to conservation water. Based on the developed theory of planned behavior, the variables of intention, moral norm, attitude, knowledge and risk perception in general can explain 62% of the changes in farmers' water conservation behavior. Also, the results of the model showed that subjective norms and perceived behavioral control did not have a significant effect on the prediction of farmers' water conservation behavior. Finally, based on the results of the study, recommendations provide for farmers' water conservation.