آية 81 سورة زخرف: از استثنا تا اولويت

The Verse 81 of Zokhrof: from Modes Tollens to a Fortiori

در آية 81 سورة زخرف چنين مي‌خوانيم كه «قُلْ إِنْ كانَ لِلرَّحْمنِ وَلَدٌ فَأَنَا أَوَّلُ الْعابِدينَ: اگر خدا فرزند داشت، من نخستين عابدم». بيش‌تر مفسران بر اين باورند كه اين آيه حاوي استدلالي است كه مي‌توان آن را در قالب يك قياس استثنايي بيان كرد. اما، با وجود پيشنهادهاي مختلف براي صورت‌بندي اين استدلال در قالب اين قياس، تقريباً هيچ‌يك از صوري‌سازي‌هاي مزبور تصوير كاملي از مفاد آيه را به‌دست نمي‌دهند و صدق و اعتبار آن را تأمين نمي‌كنند. دشواري اين آيه و كثرت و تنوع تفاسير ذيل آن، بي‌شك، در ارتباطي مستقيم و محوري با واژة «اول» در آية مزبور قرار دارد. در اين تحقيق، پس از نقد و بررسي هر‌يك از تفاسير مزبور، قالب قياس اولويت يا طريق اولايي پيشنهاد مي‌شود و ادعا خواهد شد كه اين شكل از استدلال، از نظر بهره‌مندي از يك حدّ اضافه، مي‌تواند به‌خوبي مفاد آيه را به‌نمايش بگذارد.

The verse 81 of Zokhrof says: "If God has a child, so I am the first of worshipers." Most of the interpretators believes that this verse contains an argument which can be expressed in a modes tollens form. But despite their attempt to proposal the form of this argument as they claim, no one of their formulized arguments do not match the verse and cannot keep the truth and validity. The difficulty of interpretation of this verse and the variety and difference of it is undoubtedly rooted from the word "first" (which can be interpreted in different meaning which none of them can support the validity of a modes tollens). In this research, after studying these proposal formulations according to modes tollens, a fortiori argument will be proposed and it is claimed that this form of argument, with an extra term, can better shows the content of the verse.