گزاره هاي منفصله نزد ابن سينا

Avicenna’s Disjunctive Propositions

در اين مقاله، در بخش اول، گزاره‌هاي منفصله بر پاية كتاب شفاء را بررسي مي‌كنيم و نشان مي‌دهيم كه ابن‌سينا، برخلاف متأخراني چون قطب‌الدين رازي، گزاره‌هاي منفصلة حقيقي اتفاقي را نمي‌پذيرد. در بخش دوم، دو خوانش كلي در باب گزاره‌هاي منفصلة ابن‌سينا معرفي مي‌شود. بر اساس ديدگاه رشر، شهابي، فاخوري، نبوي و الجزر، گزاره‌هاي منفصلة ابن‌سينا تابع‌ارزشي هستند، در حالي كه از نظر استريت و چاتي ديدگاه ابن‌سينا در باب گزاره‌هاي منفصله در كتاب اشارات را مي‌توان وجهي دانست. در ادامة اين بخش به ناكارآمدي هر‌يك از اين نظرها اشاره خواهيم كرد. در بخش سوم، با تأكيد بر مفهوم «ناسازگاري» به مثابة هستة اصلي ديدگاه ابن‌سينا در باب گزاره‌هاي منفصلة حقيقي، ديدگاه ربطي ‌ـ ‌وجهي براي صورت‌بندي اين گزاره‌ها دقيق‌تر از ديگر خوانش‌ها درنظر گرفته مي‌شود.

In this paper, Avicenna’s disjunctive propositions are treated from multiple aspects. In the first section of this paper, disjunction propositions are considered in Shifā, and it shown that there are differences between Avicenna’s and later interpretations, e.g Rāzī interpretation, in this point. In the next section, two general interpretations about Avicenna’s disjunctive propositions are studied and we reveal deficiencies of them. Based on “Confilict” concept as the main core of Avicenna’s view on disjunction propositions, this paper specifies Relevent-Modal interpretation more precise than others but it doesn’t precisely coincide with Avicenna’s view. Finally an alternative interpretation is suggested with respect to Stopper view on Stoic conditional and we show that this interpretation also has deficiency but it formulates Avicenna’s disjunctive propostions better than others.