كارايي شاخص‌هاي عددي و غيرعددي در تعيين تنوع زيستي بندپايان مزوفون خاك و لاشبرگ در شرايط فيزيوگرافي مختلف در جنگل‌هاي بلوط ايراني

Efficiency of numerical and parametrical indices to evaluate biodiversity of soil and litter arthropods mesofauna in different physiographic positions in Zagros oak forests

اين پژوهش با هدف بررسي كارايي شاخص­هاي عددي و مدل­هاي توزيع رتبه-فراواني در ارزيابي تنوع مزوفون خاك و لاشبرگ در شرايط فيزيوگرافي مختلف انجام شد. نمونه­ برداري در سه طبقه ارتفاعي پايين ­بند، ميان­بند و­ بالابند و در دو جهت جغرافيايي (شمالي و جنوبي) انجام شد. همچنين در هر طبقه ارتفاعي، سه طبقه شيب مختلف (كمتر از 25، 25-50 و بيش از 50 درصد) تعيين شد. سه خط­نمونه با طول حدود 100 متر در هر طبقه شيب پياده شد. سه مركز نمونه­­ برداري در طول هر خط­ نمونه (ابتدا، وسط و انتها) تعيين شد. در اطراف هر مركز نمونه‌برداري، يك نمونه لاشبرگ و يك نمونه خاك از عمق 10 سانتي‌متري برداشت شد. در آزمايشگاه نمونه­ هاي خاك و لاشبرگ در داخل قيف برليز قرار داده شد تا بندپايان مزوفون موجود در آن خارج شوند. نتايج نشان­ داد كه تنوع شانون­ وينر، يكنواختي پايلو و غناي­ مارگالف مزوفون به ­طور معني ­داري تحت تأثير عمق نمونه­ برداري، جهت دامنه، شيب، ارتفاع از سطح دريا و اثر متقابل آنها قرار گرفته است. مقدار تنوع شانون وينر در دامنه شمالي، ميان­بند، شيب كمتر از 25 درصد و در لاشبرگ بيش­ترين مقدار بود. تنوع شانون وينر و غناي مارگالف در ميان­­بند هر دو جهت شمالي و جنوبي در لاشبرگ بيشتر بود و به ­طور معني ­داري در عمق 10 سانتي­متري كاهش يافت.

This study aimed to determine the efficiency of numerical and parametrical indices to evaluate biodiversity of soil and litter mesofauna in different physiographic positions. Sampling was conducted in three height classes above sea level (low land, middele land and high land) and two aspects (north and south). Also, in each altitude class, three different slope classes (less than 25%, 50-25% and more than 50%) were determined. Three transects of about 100 m were established in each of the slope classes. Three sample points were located along each transect. Around the center of each sample point, a litter layer and a soil sample to a depth of 10 cm speratly were taken. In the laboratory, soil and litter samples were placed inside a Berlese funnel to bring out arthropods mesofauna. The results showed that soil mesufauna Shannon–Wiener's diversity, Pielou's evenness and Margalef's richness indices, were significantly affected by aspect, elevation, sampling depth and their interactions. Along the northern aspect and in the litter layer, the highest Shannon–Wiener's diversity index was observed in middle land and slpoe < 25 percentage. In both slope-faces, soil mesufauna Margalef's and Shannon–Wiener's indices were higher in the litter layer and decreased significantly at a depth of 10 cm.