شاخصه ها و بايسته هاي رفتار فرانقشي در سازمان هاي آموزشي از منظر قرآن كريم

موفقيت سازمان ها در عصر حاضر منوط به رفتارهايي فراتر از الزامات رسمي است كه پاداش رسمي به آن ها تعلق نمي گيرد؛ در مديريت از اين كنش ها به عنوان رفتار فرانقشي ياد مي شود. هدف اين پژوهش شناسايي شاخصه ها و بايسته هاي اين اعمال در سازمان هاي آموزشي از منظر قرآن كريم است كه به روش بررسي اسناد و مدارك و تحليل محتواي كيفي و به شيوه استقرايي- قياسي صورت گرفته است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه رفتار فرانقشي در قرآن داراي شاخصه هايي از جمله فرآيند مداري، خود تعالي در راستاي اثر بخشي سازمان، ذومراتب بودن و وابستگي به توفيقات ربوبي است. بايسته هاي اين رفتارها عبارتند از: غايت مداري، صيانت از عمل، اكتفا نكردن به منافع دنيوي، پرهيز از گرانباري نقش و رعايت اولويت ها در عمل. در نگاه توحيدي برخي از اين بايسته ها ناظر به وجه ظاهري كنش است كه عدم رعايت آن ها صورت عمل را خدشه دار مي سازد و دسته ديگر وجه باطني كنش را نشانه مي رود كه با فقدان آن ها، هر چند مطلوبيت ظاهري بر عمل حاكم باشد ولي به جهت باطن، فاقد ارزش است. مقايسه نتايج پژوهش با مديريت معاصر نشان مي دهد كه علي رغم مشتركات موجود، عمده شاخصه ها و بايسته هاي رفتار فرانقش در جهان بيني توحيدي، در مديريت يا اساسا مورد عنايت نبوده و يا مغفول مانده است.