جايگاه مراقبه در اخلاق عقلي

مراقبه يا كنترل نفس جايگاه ويژه اي در اخلاق اسلامي دارد، به طوري كه تمام فعاليت هاي اختياري انسان درراستاي كمال را، تحت اشراف خود قرار مي دهد، كه در صورت عدم اين نظارت، هيچ فعلي به نتيجه مطلوب نخواهد رسيد. در اين مقاله، بحث مراقبه از ميان رويكردهاي چهارگانه در اخلاق (عقلي، عرفاني، روايي و تلفيقي)، در اخلاق عقلي و استنباط آن ازآثار موجود اين رويكرد مورد بررسي و تبيين قرارگرفته كه مفروض اصلي دراين نوشتار است. در ابتدا پيشينه ي بحث در آثار اخلاق عقلي مورد جستجو قرار گرفته است، همچنين برخي از مباني معرفت شناسي و انسان شناسي مراقبه در اخلاق عقلي بررسي شده و در ذيل هركدام ارتباط آن مبنا با مراقبه مطرح شده است. در پايان بر اساس آثار و متون موجود از حكماي مولف در اخلاق عقلي «مراقبه» اينگونه استنباط شده است :« مواظبت رفتاري متعادل به دور از افراط و تفريط» به عبارت ديگر فضيلتي است كه با عمل به آن، انسان از لغزيدن به رذائل دو طرف آن، كنترل مي شود.