بررسي معناشناختي كاربرد مفهوم «رزق» در قرآن كريم

Semantic Study of the Use of “Rezq” [sustenance] in the Holy Quran

يكي از مفاهيم پركاربرد در قرآن كريم مفهوم «رزق» است. رزق در برخي اوصاف خدا ازجمله «الرزّاق» تجلي مي‌يابد و با برخي مفاهيم اساسي در نظام معنايي قرآن كريم پيوند دارد. در اين نوشتار سعي شده است با روش اسنادي - كتابخانه‌اي و با توجه به بافت زباني و دقت در مقتضاي آيات، روابط مفهومي رزق با ديگر مفاهيم همنشين و جانشين در قرآن كريم، تحليل و تبيين معناشناختي شود. روابط همنشيني مفهوم رزق براساس فاعل رزق، متعلَّق يا مصداق رزق و دريافت‌كنندۀ رزق در سه گروه جاي مي‌گيرند و روابط جانشيني آن نيز نخست براساس ساختارهاي مشابه و دوم براساس روابطي مفهومي همچون شمول معنايي و هم‌معنايي شناسايي مي‌شوند؛ درنتيجه، در اين پژوهش علاوه بر تبيين جايگاه رزق در پيوند با ديگر مفاهيم قرآن كريم در محور همنشيني، مفاهيم جانشين آن نيز در قرآن كريم معرفي شده است.

To achieve the intention as well as the aim of Quran, it is necessary for one to know the semantic analysis of words. One of the most frequent concepts in the Holy Quran is the concept of “rezq” [sustenance] which has been reflected in some attributes of God such as “الرزاق” [Supplier] and is closely related to some basic concepts within the semantic system of the Holy Quran. In this paper, we have attempted to discuss the semantic and conceptual relations of “rezq” as well as other syntagmatic and paradigmatic concepts relevant to it. Syntagmatic relations of “rezq” are classified into 3 groups based on the subject of “rezq” whereas its paradigmatic relations are identified based on similar structures such conceptual relations as hyponymy and synonymy are identified. It is concluded that in addition to the explanation of the position of “rezq” in relation to other Koranic concepts in the syntagmatic axis, its paradigmatic concepts will be identified as well.