دفـاع هوشمند؛ مفهوم جديد در راهبرد امنيتي ناتو تا سـال 2020

از زمان شكل‌گيري ناتو در سال 1949 تابحال، شش «مفهوم راهبردي» منتشر شده است كه هركدام از آن‌ها بازتاب تهديدات، جهت‌گيري‌ها، اولويت‌ها، اقدامات و ... ناتو در آن زمان مي‌باشند. آخرين سند با عنوان «مفهوم نوين راهبردي» در اجلاس ليسبون (2011) به ‌تصويب رسيد. در اجلاس شيكاگو (ژوئن 2012)، كشورهاي عضو ناتو بر روي «مسير جديد راهبردي» كه براساس ارزيابي‌هاي جديد و به‌روز‌شده از محيط امنيتي و الهام از مفاد مفهوم نوين راهبردي حاصل شده بود، توافق كردند كه راهبرد «دفاع هوشمند» محور اصلي اين رويكرد جديد نام گرفته است. هدف اين تحقيق، بررسي و تبيين (شناخت ابعاد) مفهوم «دفاع هوشمند» در چارچوب راهبرد جديد امنيتي ناتو در دهه‌ي پيش‌رو (تا سال 2020) مي‌باشد و تلاش شده است با روش‌هاي اسنادي و تحليل متن و رويكرد توصيفي‌ـ تحليلي ابعاد مختلف مفهوم مزبور شناسايي و در يك چارچوب منطقي تبيين و ارايه شود. يافته‌هاي تحقيق حاضر نشان مي‌دهد كه مسايل نظامي و امنيتي موجود و تداوم بحران‌هاي اقتصادي در حوزه‌ي اروپا و آمريكا كه از سال 2008 شروع شده بود، اعمال مجموعه‌اي از اصلاحات و طرح‌ها در ساختار فرماندهي، قرارگاه‌هاي عملياتي، سازمان‌هاي وابسته و همكاري‌هاي متقابل را ضروري مي‌نمود. اين رويكرد با محوريت ارتقاء بهره‌وري بودجه‌هاي دفاعي كشورهاي عضو، در جهت توسعه و تقويت امكانات و توانمندي‌هاي دفاعي ناتو در قالب مفهومي جديدي باعنوان «دفاع هوشمند» منعكس گرديده است كه در قالب يك الگوي پنج‌بعدي شامل؛ علل و زمينه‌ها، طرح‌هاي اقدام(عملياتي)، كاركردها، پيامدها و اهداف مدل‌سازي و ارايه شده است.