رابطه متقابل حقوق و اخلاق در فضاي سايبر

با توسعه سريع و انفجارگونه فناوري اطلاعات و ارتباطات، تمام عرصه¬هاي زندگي بشر از جمله اخلاق و حقوق، دستخوش چالش¬هاي ناشي از آن شده و نوع جديدي از ارتباطات و تعامل ميان انسان¬ها در فضاي سايبر، شكل گرفته است. صرف‌نظر از تمام جنبه¬هاي مثبت و مزاياي اين فناوري، آنچه از نظر اخلاقي مشهود است زوال و انحطاط اخلاقي در عصر اطلاعات است. اين فناوري نوظهور باعث سهولت در دسترسي به سايت¬هاي مستهجن، سرقت اينترنتي، جاسوسي، نقض حريم خصوصي و مالكيت فكري، هتك حرمت و افول كرامت انساني شده است. از طرفي پيچيدگي و ابهام در مسائل حقوقي پيش¬آمده، از ديگر تبعات اين فناوري است كه اگر مهار نشود؛ تهديدي جدي براي نظم و امنيت جهاني است. در اين مقاله با بررسي و شناخت مكاتب اخلاقي و حقوقي، رابطه متقابل بين آنها در مواجهه با فضاي سايبر و عوامل مرتبط با آن با ارائه يك مدل مفهومي بررسي مي¬شود. تحقيق از نظر هدف، كاربردي و از لحاظ روش جمع¬آوري داده¬ها تحليليپيمايشي است. با استفاده از نرم‌افزار Smart PLS مدل مفهومي برازش شده و شاخص‌هاي فضاي سايبر در دو مقوله اخلاق و حقوق، براي ساماندهي فضاي سايبر مورد ارزيابي و مقايسه قرار مي‌گيرند. آموزش و آگاهي¬رساني در زمينه مخاطرات و تهديدات، تبليغ و ترويج مفاهيم اخلاقي و ديني در فضاي مجازي، تدوين پيوست¬هاي اخلاقي و حقوقي قبل از ورود فناوري¬هاي جديد به كشور از جمله راه¬كارهاي پيشنهادي براي حركت به سمت فضاي سايبر مبتني بر اخلاق و قانون¬مداري است.