تحليل رابطه بين توليد با سطح، تعداد دام و تعداد بهره‌بردار مرتعي مطالعه موردي: طرحهاي مرتعداري ييلاقي استان اصفهان

Analysis the relationship between yield and area, animal unit and the number of exploiter in rangelands Case Study: Isfahan Summer Range Management Plans

هدف از اين تحقيق بررسي رابطه بين سطح، تعداد بهره ­بردار و تعداد دام با توليد مرتع در طرح­ هاي مرتعداري مي­باشد. بدين منظور با مطالعه دقيق كتابچه طرح‌هاي مرتعداري ييلاقي استان اصفهان، توليد مراتع، سطح مراتع، تعداد دام مجاز در زمان مميزي و تعداد بهره ­بردار هر طرح استخراج گرديد. در مرحله بعد، با بازديدهاي صحرايي تعداد دام موجود هر طرح شمارش گرديد. در مرحله آخر رابطه بين سطح مرتع، تعداد بهره­ بردار و تعداد دام (بصورت جداگانه و مشترك) با توليد مرتع در دو حالت (مراتع تك بهره ­بردار و مراتع بيش از يك بهره ­بردار) تجزيه و تحليل شد. همچنين توليد مراتع تك بهره­ بردار با مراتع بيش از يك بهره­ بردار (مشاعي و شورايي) و تعداد دام مجاز با تعداد دام موجود در هر دو گروه مراتع مورد مقايسه قرار گرفت. نتايج حاصله نشان داد توليد با سطح مرتع رابطه معني­دار منفي و با تعداد واحد دامي رابطه معني­ دار هر دو گروه مراتع داشته اما با تعداد بهره­ بردار رابطه معني ­دار ندارد. همچنين نتايج مقايسه توليد مراتع تك بهره ­بردار با مراتع بيش از يك بهره ­بردار نشان از عدم ارتباط معني ­داري آنها بوده و تعداد دام مجاز با دام موجود در هر دو گروه مراتع اختلاف معني ­دار داشتند. بنابراين با توجه به نتايج اين تحقيق، مي­توان گفت كه سطح مرتع و تعداد دام، عوامل مهم و تأثيرگذاري در توليد مرتع محسوب شده و انتخاب تعداد دام مجاز چرا كننده از مرتع با توجه به‌ سطح و توان توليدي مرتع مي­تواند يكي از گام‌هاي اساسي مديريت و حفاظت از مراتع به شمار ‌رود.

The goal of this study is to investigate the relationship between rangeland area, the number of exploiter, and animal unit to Range Management plan. First, the list of summer range of Isfahan plans was prepared. Then, rangeland area, the rangeland yield, the number of exploiter, and the animal unit were pulled out from the Range plans. Next, the number of existing animals in rangelands was counted. The number of samples was determined 90, among 226 Summer Range Management Plans, using Cochran's formula. Samples contain 45 plans of one exploiter and 45 plans of the group (plans which had more than one exploiter). Finally, the relationship between the rangeland area, the number of exploiter and animal unit (separately and commonly) and rangeland's yield were analyzed in both one exploiter's rangeland and group rangelands. Then, yield in two group's rangeland was compared. Also the number of existing animal and animal unit in each group (separately) were compared. Results indicated that a negative significant relationship was found between the yield and the rangeland area in both one exploiter rangelands (P≤ 0.01) and group rangelands (P≤ 0.05). A significant relationship was found between rangeland the yield and the animal unit in each two group's rangeland (P≤ 0.01). There is no significant difference (P≤0.05) between yields in two group's rangeland. Finally, a significant relation was found between the number of existing animal and animal unit in each two group's rangeland. Hence, sustainable rangeland management can be achieved by the selection of the number of animal unit based on rangelands area and yield.